Prawo przewiduje dwa przypadki uprawniające:
- Dzieci urodzone przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z wagą poniżej 1000 g – wtedy rodzic zyskuje tydzień urlopu za każdy tydzień hospitalizacji, do 15 tygodni.
- Dzieci urodzone przed 36. tygodniem ciąży lub urodzone o czasie, ale wymagające hospitalizacji – dla nich przewidziano maksymalny urlop do 8 tygodni.
Gwarancja wynagrodzenia
Zasiłek macierzyński wypłacany podczas korzystania z urlopu wynosi 100 % podstawy wymiaru. To oznacza, iż rodzice otrzymują pełną pensję mimo przedłużającej się hospitalizacji, bez zmniejszenia dochodów.
„To bardzo potrzebna i wyczekiwana zmiana, która wreszcie uwzględnia realia życia rodziców wcześniaków. Do tej pory wiele rodzin stawało przed dramatycznym wyborem – wrócić do pracy pomimo trwającej hospitalizacji dziecka albo całkowicie zrezygnować z dochodu. Teraz ten wybór przestaje być konieczny” – podkreśla jedna z matek działających w środowisku wspierającym wcześniaki.
Zakres uprawnienia – kto może skorzystać?
Oprócz biologicznych matek i ojców, z urlopu mogą korzystać także opiekunowie prawni, rodzice adopcyjni i zastępczy. To rozwiązanie uwzględniające różne konfiguracje rodzinne i zapewniające dostęp do wsparcia także osobom nie będącym biologicznymi opiekunami dziecka.
Długość urlopu obliczana jest na podstawie całkowitego czasu pobytu dziecka w szpitalu – według reguł: do 8. tygodnia w sytuacjach wymagających hospitalizacji i do 15. tygodni w przypadku wcześniaków przed 28. tygodniem lub o wadze poniżej 1000 g. istotny jest mechanizm sumowania wszystkich okresów hospitalizacji, choćby jeżeli miały one przerwany charakter. Każdy rozpoczęty tydzień pobytu również jest zaokrąglany w górę do pełnego tygodnia, co zwiększa realną pomoc.
Jak powstał projekt prawa?
Nowelizacja została opracowana przez Ministerstwo Rodziny i powstała przy ścisłej współpracy z organizacjami wspierającymi rodziców wcześniaków – przede wszystkim „Koalicją dla Wcześniaka”. To była wieloletnia inicjatywa społeczna poprzedzona konsultacjami i interakcją z rodzinami rzeczywiście potrzebującymi zabezpieczenia prawnego w takich sytuacjach.
Prosty dostęp i transparentność
Procedury przyznawania urlopu są uproszczone: rodzic składa wniosek, urzędnik uruchamia algorytm liczący czas hospitalizacji, uwzględnia przerwy i zaokrągla tygodnie. Nie ma potrzeby angażowania się w skomplikowane zestawy dokumentów – co w sytuacji kryzysowej znacznie odciąża rodziców i pozwala skupić się na opiece nad dzieckiem.