14 godzin temu
Od 28 czerwca 2025 roku obowiązują w całej Unii Europejskiej przepisy wynikające z Europejskiego Aktu o Dostępności, które wprowadzają realną rewolucję w funkcjonowaniu wielu usług cyfrowych i urządzeń codziennego użytku. Nowe wymogi obejmują bankomaty, terminale płatnicze, aplikacje mobilne, sklepy internetowe, a choćby e-booki i komputery. Choć przepisy weszły w życie zaledwie kilka dni temu, ich skutki będą stopniowo odczuwane przez wszystkich użytkowników – nie tylko osoby z niepełnosprawnościami.
Fot. Warszawa w Pigułce
Europejski Akt o Dostępności, formalnie znany jako dyrektywa 2019/882, został przyjęty po to, by zagwarantować równe szanse w dostępie do usług i technologii dla wszystkich mieszkańca wspólnoty, niezależnie od jego ograniczeń fizycznych czy sensorycznych. Dotąd wiele takich rozwiązań było rekomendacją lub dobrą praktyką, teraz są obowiązującym standardem. Wszystkie państwa członkowskie, w tym Polska, zostały zobowiązane do ich wdrożenia w krajowych przepisach. Dla instytucji finansowych, firm technologicznych i podmiotów prowadzących sprzedaż internetową oznacza to koniec dowolności – od dzisiaj ich rozwiązania muszą spełniać konkretne techniczne i funkcjonalne kryteria dostępności.
Pierwszym widocznym skutkiem wdrożenia tych przepisów są zmiany w przestrzeni publicznej – w szczególności dotyczące bankomatów i urządzeń samoobsługowych. Nowe lub zmodernizowane bankomaty muszą być wyposażone w funkcje głosowe, oznaczenia w alfabecie Braille’a, odpowiedni kontrast na ekranach oraz możliwość obsługi dla osób z ograniczoną sprawnością dłoni. Niektóre banki już rozpoczęły wymianę urządzeń, inne przygotowują się do większych przekształceń w nadchodzących miesiącach. Podobne zasady obowiązują również w przypadku biletomatów na stacjach kolejowych, przystankach komunikacji miejskiej czy lotniskach – mają być projektowane w taki sposób, aby mogły z nich bez przeszkód korzystać osoby na wózkach czy niewidome.
Zmiany nie kończą się jednak na urządzeniach fizycznych. Ogromne wyzwania stoją przed sektorem e-commerce i bankowości elektronicznej. Od końca czerwca wszystkie nowe platformy zakupowe i aplikacje bankowe muszą być kompatybilne z technologiami asystującymi, takimi jak czytniki ekranu czy alternatywne metody nawigacji. To oznacza konieczność przeprojektowania wielu serwisów i aplikacji, które dotąd nie spełniały takich standardów. Firmy, które nie dostosują się do wymogów, narażają się na konsekwencje prawne i ryzykują ograniczenie działalności na wspólnym rynku europejskim.
Warto zaznaczyć, iż dyrektywa przewiduje okres przejściowy – starsze urządzenia i systemy mogą być przez cały czas używane, ale wszystkie nowe wdrożenia od 28 czerwca muszą spełniać nowe wymagania. Oznacza to, iż przez najbliższe miesiące w przestrzeni publicznej i cyfrowej będą funkcjonować równolegle dwa światy: ten sprzed regulacji i ten zgodny z nowymi zasadami. Z czasem jednak te drugie powinny całkowicie wyprzeć starsze, niedostosowane rozwiązania.
Zmiany objęły także produkty elektroniczne, takie jak e-booki, czytniki, komputery i systemy operacyjne – one również muszą być dostępne dla wszystkich użytkowników, co oznacza np. możliwość zmiany rozmiaru tekstu, obsługę głosową czy kompatybilność z urządzeniami wspomagającymi. Nowe przepisy wpływają również na sposób projektowania oprogramowania, który od dzisiaj musi uwzględniać szeroki wachlarz potrzeb użytkowników.
Wdrożenie Europejskiego Aktu o Dostępności to duży krok w stronę społeczeństwa bardziej sprawiedliwego i inkluzywnego. Choć zmiany będą postępowały stopniowo, już teraz kształtują one nowe standardy w usługach finansowych, cyfrowych i publicznych. Dla przeciętnego użytkownika oznacza to większą wygodę i łatwiejszy dostęp, a dla osób z niepełnosprawnościami – realną możliwość samodzielnego korzystania z podstawowych usług życia codziennego.
W kolejnych tygodniach warto obserwować, jak firmy i instytucje dostosowują się do nowych wymagań – to, co dla jednych będzie wyzwaniem organizacyjnym, dla innych stanie się symbolem przełomu w dostępności technologicznej i cyfrowej w Polsce i całej Unii Europejskiej.
