Patriotyzm przez muzykę

Polskie piosenki patriotyczne odgrywają istotną rolę w kulturze i historii Polski, będąc wyrazem narodowej tożsamości. Piosenki patriotyczne to forma muzyki, która ma na celu wyrażenie miłości do ojczyzny, kultury narodowej, a także budowanie więzi społecznych i narodowej. Jest to rodzaj utworu muzycznego, który często łączy elementy tekstu, melodii i emocji, aby przekazać silne przesłanie patriotyczne. Znajomość piosenek patriotycznych jest ważna z kilku powodów. Po pierwsze: piosenki te są często wykonywane podczas uroczystości i celebracji, takich jak święta narodowe czy ceremonie państwowe. Znając ich teksty, możemy w pełni uczestniczyć w tych wydarzeniach i wyrazić swoje przywiązanie do ojczyzny.

Majowe święta to doskonała okazja, by wytłumaczyć dzieciom, co znaczy patriotyzm. Fot. Archiwum WEM

Ponadto piosenki patriotyczne są często przekazywane z pokolenia na pokolenie i stanowią część dziedzictwa narodowego. Znajomość tych utworów pozwala nam zrozumieć historię, kulturę i wartości naszego kraju, budując więź z przeszłością i tworząc silną więź narodową.

Jak powszechnie wiadomo, muzyka ma niezwykłą moc oddziaływania na nasze emocje i przekazywanie przesłań. Piosenki patriotyczne są doskonałym przykładem tego, jak muzyka może przekazywać i wzmocnić patriotyczne uczucia. Ich melodie i teksty często wywołują silne emocje i wspaniałą relację z ojczyzną.

Dodatkowo muzyka jest uniwersalnym językiem i może przekroczyć bariery kulturowe czy językowe. Piosenki patriotyczne stanowią formę komunikacji, która może przemawiać do wszystkich, niezależnie od pochodzenia czy narodowości.

Święto Konstytucji 3 Maja to okazja do celebrowania dziedzictwa polskiej demokracji. Piosenki patriotyczne na 3 Maja to świetny sposób na rozbudzanie patriotyzmu u dzieci. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja zostało upamiętnione na wiele sposobów: poprzez dzieła literackie, rzeźby, obrazy oraz właśnie muzykę. Napisane z tej okazji pieśni są świadectwem pojednania się narodu polskiego po latach walki i politycznych sporów. Jedna z najpopularniejszych pieśni patriotycznych śpiewanych z okazji Dnia 3 Maja nosi tytuł „Witaj, majowa jutrzenko”, pieśń znana jest także jako „Mazurek Trzeciego Maja”, lub „Trzeci Maj”.

Melodia jest stylizowana na mazurka. Autorstwo melodii mazurka jest niekiedy przypisywane Fryderykowi Chopinowi, choć, jak sugeruje historyk literatury polskiej Roman Kaleta, autorem melodii może być Julian Sabiński.

Tekst został napisany w czasie Powstania Listopadowego przez Reynolda Suchodolskiego, który był uczestnikiem tego zrywu patriotycznego. Suchodolski był znanym polskim poetą oraz działaczem niepodległościowym tamtych czasów. Pieśń przywołuje pamięć Konstytucji 3 Maja – pierwszej konstytucji w Europie, a drugiej na świecie.

Utwór ten jest wykonywany corocznie 3 maja podczas podnoszenia flagi państwowej na Placu Zamkowym w Warszawie w czasie obchodów upamiętniających konstytucję.

Utwór składa się na przemian ze zwrotek i refrenu. Tytułowa jutrzenka symbolizuje nadzieje, jakie Polacy wiązali z Ustawą Rządową z 3 maja 1791 roku. Jutrzenka w meteorologii oznacza niebo jaśniejące tuż przed wschodem słońca. Konstytucja w powszechnym odbiorze była właśnie takim znakiem przed wschodem – odrodzeniem Rzeczypospolitej. Pierwsza zwrotka jest wezwaniem do upamiętnienia rocznicy uchwalenia Ustawy przy „zabawie i winie”. W drugiej zwrotce autor zawarł krótki rys tła historycznego. Zaczyna od „nierządu”, czyli chaosu, w którym pogrążało się upadające państwo. Dalej wspomina, iż „Godność w ręku króla spała”. Możemy to uznać za odwołanie się do słabości władzy wykonawczej (królewskiej), która spętana prawnie była niezdolna do realnego rządzenia Rzeczpospolitą. Katastrofę powstrzymało jednak uchwalenie Konstytucji („Trzeci Maj zabłysnął”), dzięki której Polska podniosła się z upadku. Trzecia zwrotka wspomina o Targowicy („chytrości godzina”) i o rosyjskiej interwencji, która Polskę wrogami zalała oraz o carycy Katarzynie II. Ostatnia zwrotka odwołuje się już do Powstania Listopadowego, na co wskazuje końcowy wers „Nie ma w Polsce obcych panów”. Refren piosenki nie jest typowym powtarzaniem, ale niejako narracją równoległą i uzupełnieniem dla poszczególnych zwrotek. Pierwsza i druga część podkreślają nastrój pamięci o Konstytucji 3 Maja („błogi raj”) oraz wspominają Hugona Kołłątaja, uważanego za największego wśród „ojców” Ustawy. Trzecia część refrenu nawiązuje do zwrotki wspominającej rosyjski najazd i opisuje „rozszarpany biedny kraj”. Ostatnia część jest powtórzeniem części pierwszej i spina, jak klamra, całą narrację pieśni, pokazując euforia Polaków (powstańców) z uwolnienia ojczyzny.

Polskie piosenki i pieśni patriotyczne od lat stanowiły istotny element w pielęgnowaniu naszego patriotyzmu. Towarzyszą wszystkim Polakom podczas obchodów ważnych wydarzeń patriotycznych wzmacniając naszego ducha. Dlatego ważnym elementem budowania w dziecku świadomości patriotycznej jest nauka i wspólne śpiewanie tychże rozgrzewających serca pieśni patriotycznych.

Sylwia Wadach-Kloczkowska
Nauczycielka Szkoły Języka Polskiego im. św. Jana Pawła II w Bostonie

„Witaj, majowa jutrzenko”

Witaj majowa jutrzenko,
Świeć naszej polskiej krainie,
Uczcimy ciebie piosenką,
Która w całej Polsce słynie:

Ref.
Witaj maj, piękny maj,
U Polaków błogi raj! …

Bibliografia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Witaj,_majowa_jutrzenko
https://reggaenet.pl/piosenki-patriotyczne/