Polski system pomocy społecznej przeszedł w 2025 roku znaczącą transformację, wprowadzając istotne zmiany mające na celu realną poprawę sytuacji najbardziej potrzebujących obywateli. Kluczowym elementem tych reform jest znaczące podwyższenie zasiłku stałego, który w tej chwili może wynosić choćby 1229 złotych miesięcznie, co daje imponującą kwotę blisko 15 tysięcy złotych w skali roku. Pomimo tej znaczącej pomocy finansowej, zatrważająco duża liczba uprawnionych Polaków nie składa wniosków o przyznanie tego świadczenia, pozostawiając pieniądze, które mogłyby znacząco poprawić ich sytuację życiową.

fot. Warszawa w Pigułce
Zasiłek stały to forma pomocy państwowej skierowana do konkretnej grupy obywateli – osób pełnoletnich, które z powodu wieku lub trwałej niepełnosprawności są całkowicie niezdolne do wykonywania pracy zarobkowej. Niezdolność ta musi być formalnie potwierdzona odpowiednim dokumentem, takim jak orzeczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy lub orzeczenie o znacznym bądź umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Ten rodzaj wsparcia jest szczególnie istotny dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej nie z własnej winy, a z powodu obiektywnych, niezależnych od nich okoliczności.
Aktualne przepisy określają jasne kryteria dochodowe, które muszą spełnić osoby ubiegające się o zasiłek stały. Dla osoby prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe próg dochodowy wynosi 1010 złotych. Oznacza to, iż jeżeli miesięczny dochód takiej osoby nie przekracza wskazanej kwoty, może ona ubiegać się o przyznanie świadczenia. Z kolei w przypadku osoby mieszkającej z rodziną, kryterium dochodowe zostało ustalone na poziomie 823 złotych na każdego członka gospodarstwa domowego. Te progi zostały określone na takim poziomie, aby pomoc trafiała do osób rzeczywiście potrzebujących wsparcia, znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji materialnej.
W 2025 roku maksymalna wysokość zasiłku stałego wynosi 1229 złotych miesięcznie, co stanowi znaczący wzrost w porównaniu do lat ubiegłych. Minimalna kwota świadczenia to z kolei 30 złotych. Ta rozpiętość wynika z faktu, iż ostateczna wysokość przyznanego zasiłku jest zależna od różnicy między adekwatnym kryterium dochodowym a faktycznym dochodem osoby wnioskującej. Dla przykładu, osoba samotna bez żadnych dochodów może otrzymać zasiłek w wysokości 1010 złotych, co odpowiada różnicy między progiem dochodowym a zerowym dochodem. Jednak w szczególnych przypadkach, gdy dana osoba spełnia wszystkie przesłanki do przyznania najwyższego świadczenia, może ona otrzymać choćby maksymalną kwotę 1229 złotych miesięcznie.
Proces obliczania dochodu na potrzeby ustalenia prawa do zasiłku stałego jest precyzyjnie określony w przepisach. Pod uwagę brane są wszystkie źródła dochodu netto osoby lub jej rodziny, czyli kwoty po odliczeniu podatku i obowiązkowych składek. W rachubę wchodzą między innymi emerytury, renty, wynagrodzenia za pracę, alimenty oraz inne świadczenia społeczne. Warto jednak zaznaczyć, iż niektóre dochody mogą być częściowo wyłączone z podstawy obliczeniowej, co może korzystnie wpłynąć na ostateczny wynik kalkulacji. Ze względu na złożoność tych przepisów, zalecane jest skonsultowanie się z pracownikiem ośrodka pomocy społecznej, który pomoże w prawidłowym obliczeniu dochodu w danej, indywidualnej sytuacji.
Procedura ubiegania się o zasiłek stały jest relatywnie prosta i przejrzysta. Wnioski należy składać w ośrodku pomocy społecznej adekwatnym dla miejsca zamieszkania potencjalnego beneficjenta. Coraz więcej gmin umożliwia również złożenie wniosku drogą elektroniczną, za pośrednictwem portalu Emp@tia lub platformy ePUAP, co znacząco ułatwia cały proces, szczególnie osobom z ograniczoną mobilnością. Do wniosku konieczne jest dołączenie wymaganych dokumentów, takich jak orzeczenie o stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy, dokumentacja potwierdzająca dochody z ostatniego miesiąca, a w przypadku osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwo domowe – stosowne oświadczenie.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ośrodek pomocy społecznej ma 30 dni na rozpatrzenie złożonego wniosku. W ramach procedury weryfikacyjnej pracownik socjalny może przeprowadzić wywiad środowiskowy, którego celem jest potwierdzenie rzeczywistej sytuacji życiowej osoby ubiegającej się o świadczenie. Ten etap ma na celu nie tylko sprawdzenie prawdziwości podanych informacji, ale również identyfikację innych potrzeb, które mogłyby zostać zaspokojone poprzez dodatkowe formy wsparcia oferowane przez system pomocy społecznej.
Warto zaznaczyć, iż istnieją sytuacje, w których pomimo spełnienia kryteriów dochodowych, zasiłek stały może nie zostać przyznany. Dzieje się tak w przypadkach, gdy osoba ubiegająca się o pomoc nie współpracuje z pracownikiem socjalnym, bez uzasadnienia odmawia podjęcia leczenia, rehabilitacji lub proponowanej formy wsparcia. Przepisy wyraźnie stanowią, iż świadczenie nie przysługuje osobie, która bez racjonalnego uzasadnienia odmawia podjęcia zatrudnienia, szkolenia czy stażu, do którego została skierowana przez urząd pracy lub ośrodek pomocy społecznej. Te warunki mają na celu zapewnienie, iż pomoc państwa trafia do osób, które aktywnie dążą do poprawy swojej sytuacji życiowej w zakresie, na jaki pozwala im stan zdrowia.
Przyznany zasiłek stały nie jest świadczeniem bezwarunkowym i dożywotnim. Może zostać cofnięty lub zmodyfikowany w przypadku zmiany sytuacji życiowej lub dochodowej beneficjenta. Przykładowo, uzyskanie zatrudnienia, przyznanie renty lub pojawienie się innych źródeł dochodu może spowodować utratę prawa do świadczenia lub zmianę jego wysokości. Pracownik socjalny ma obowiązek regularnego monitorowania sytuacji osób pobierających zasiłek stały, a każda istotna zmiana okoliczności musi zostać niezwłocznie zgłoszona przez samego świadczeniobiorcę.
Jedną z istotnych zalet zasiłku stałego jest możliwość łączenia go z innymi formami pomocy społecznej. Beneficjenci mogą jednocześnie korzystać z takich świadczeń jak zasiłek celowy, zasiłek okresowy, dodatek mieszkaniowy, dodatek energetyczny, świadczenie pielęgnacyjne czy specjalny zasiłek opiekuńczy. Kluczowym warunkiem pozostaje jednak spełnienie wszystkich formalnych oraz dochodowych kryteriów dla wszystkich z tych świadczeń. Taka kompleksowa pomoc może znacząco poprawić jakość życia osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.
Zasiłek stały pełni kluczową rolę w polskim systemie pomocy społecznej, stanowiąc często jedyne źródło utrzymania dla osób, które ze względu na wiek, stan zdrowia lub sytuację życiową nie są w stanie samodzielnie zabezpieczyć swoich podstawowych potrzeb bytowych. System ten ma charakter wspierający, a nie zastępczy – jego celem nie jest całkowite zwolnienie z odpowiedzialności za własny los, ale umożliwienie godnego życia osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji i najbardziej zagrożonym wykluczeniem społecznym.
Najnowsze zmiany w systemie pomocy społecznej, obejmujące między innymi podwyższenie maksymalnej kwoty zasiłku stałego przy jednoczesnym utrzymaniu relatywnie niskiego progu dochodowego, świadczą o dążeniu do znalezienia równowagi między niezbędnym wsparciem socjalnym a zachowaniem motywacji do aktywizacji zawodowej tam, gdzie jest ona możliwa. W obliczu wysokiej inflacji i rosnących kosztów życia, każda forma pomocy publicznej nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami.
Pomimo oczywistych korzyści płynących z zasiłku stałego, niepokojącym zjawiskiem jest fakt, iż znaczna część osób uprawnionych do tego świadczenia nie składa wniosków o jego przyznanie. Przyczyny tego stanu rzeczy są złożone. Niektórzy potencjalni beneficjenci nie są świadomi istnienia takiej formy wsparcia lub nie znają szczegółowych kryteriów uprawniających do jego otrzymania. Inni z kolei mogą obawiać się stygmatyzacji związanej z korzystaniem z pomocy społecznej lub uznawać procedurę aplikacyjną za zbyt skomplikowaną. W wielu przypadkach barierą jest również brak dostępu do rzetelnych informacji lub trudności w zgromadzeniu wymaganej dokumentacji.
Instytucje odpowiedzialne za pomoc społeczną podejmują różnorodne działania mające na celu zwiększenie dostępności informacji o zasiłku stałym oraz uproszczenie procedur aplikacyjnych. Organizowane są kampanie informacyjne, szkolenia dla pracowników socjalnych oraz spotkania z potencjalnymi beneficjentami. Coraz większą rolę odgrywają również nowoczesne technologie, umożliwiające składanie wniosków online i zdalne konsultacje z pracownikami socjalnymi.
Dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i spełniających kryteria uprawniające do zasiłku stałego, świadczenie to może stanowić realną szansę na poprawę jakości życia. Kwota blisko 15 tysięcy złotych rocznie to znaczące wsparcie, które może pomóc w pokryciu podstawowych potrzeb bytowych, takich jak żywność, leki czy opłaty mieszkaniowe. W przypadku osób niezdolnych do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, zasiłek stały często stanowi jedyne źródło regularnego dochodu, umożliwiające godne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Istotne jest zwiększanie świadomości społecznej na temat dostępnych form pomocy oraz przełamywanie stereotypów związanych z korzystaniem ze wsparcia państwa. Pomoc społeczna nie jest formą jałmużny, ale wyrazem solidarności społecznej i realizacją konstytucyjnej zasady zapewnienia godnego życia wszystkim obywatelom. Osoby uprawnione do zasiłku stałego powinny bez obaw korzystać z przysługujących im praw, mając świadomość, iż wsparcie to służy poprawie ich sytuacji życiowej w okresie, gdy samodzielne zaspokojenie podstawowych potrzeb nie jest możliwe.
Podsumowując, zasiłek stały stanowi istotny element systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce, oferując realne wsparcie finansowe osobom, które ze względu na wiek lub niepełnosprawność nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Maksymalna kwota świadczenia wynosząca 1229 złotych miesięcznie, czyli prawie 15 tysięcy złotych rocznie, może znacząco poprawić jakość życia beneficjentów. Dlatego tak ważne jest, aby wszystkie osoby spełniające kryteria uprawniające do tego świadczenia podjęły kroki w celu jego uzyskania, nie pozostawiając na stole pieniędzy, które mogłyby realnie wpłynąć na poprawę ich codziennego funkcjonowania.
źródło: kutno.net.pl/Warszawa w Pigułce