W założeniu rozwiązanie ma zastąpić wcześniejsze instrumenty pomocowe – rodzinny kapitał opiekuńczy oraz dopłatę do żłobka. Jednocześnie wprowadzono nowe, wyższe kwoty oraz szersze zasady przyznawania pomocy. Efektem jest system świadczeń, który rodzice mogą dopasować do własnej sytuacji zawodowej i rodzinnej.
Aktywny rodzic – trzy formy świadczeń
Świadczenia przewidziane są dla rodziców i opiekunów dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Każde dziecko może być objęte jednym z trzech rodzajów wsparcia – to rodzice wybierają, które rozwiązanie jest dla nich najkorzystniejsze.
Jednym z najbardziej dyskutowanych świadczeń jest tzw. babciowe, czyli wariant nazwany „Aktywni rodzice w pracy”. Zakłada on wypłatę 1500 zł miesięcznie przez okres dwóch lat. W przypadku dzieci z niepełnosprawnościami wysokość świadczenia wzrasta do 1900 zł miesięcznie. To rozwiązanie skierowane jest głównie do tych rodziców, którzy chcą jak najszybciej wrócić na rynek pracy, jednocześnie mając zapewnione dodatkowe środki na opiekę nad dzieckiem.
Aktywnie w żłobku – znaczący wzrost kwot
Drugi filar programu to dofinansowanie kosztów opieki instytucjonalnej. Do tej pory rodzice mogli liczyć na dopłatę do 400 zł miesięcznie. Nowy program zastąpił to świadczenie i podniósł kwotę aż do 1500 zł. o ile dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności, pomoc może wynieść 1900 zł miesięcznie.
Środki przeznaczone są na pokrycie kosztów związanych z pobytem dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Dzięki takiemu wsparciu rodzice mogą łatwiej łączyć obowiązki zawodowe z rodzinnymi, bez konieczności ponoszenia nadmiernych wydatków na opiekę.
Aktywnie w domu – 500 zł dla wszystkich dziecka
Trzecia opcja to świadczenie nazwane „Aktywnie w domu”. Przewiduje ono 500 zł miesięcznie wypłacane przez dwa lata. Najważniejszą zmianą jest objęcie tym wsparciem również pierwszego i jedynego dziecka, co wcześniej nie było możliwe. W praktyce oznacza to, iż wszystkie rodziny z dziećmi w wieku od 12. do 35. miesiąca mogą otrzymywać dodatkowe środki, choćby jeżeli nie korzystają ze żłobka czy nie planują powrotu do pracy.
Procedura wnioskowania o świadczenie została uproszczona i przeniesiona do internetu. Dokumenty można złożyć za pośrednictwem kilku kanałów: platformy PUE ZUS, aplikacji mZUS, bankowości elektronicznej oraz portalu Emp@tia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Brak konieczności wizyty w urzędzie sprawia, iż proces jest szybki, a dostęp do programu powszechny. Wystarczy posiadać dostęp do jednego z wymienionych narzędzi online, aby złożyć odpowiedni wniosek.
Terminy wypłat świadczeń Aktywny rodzic
Wypłaty w ramach nowego programu rozpoczęły się 29 sierpnia. Rodzice korzystający z opcji „Aktywni rodzice w pracy” oraz „Aktywnie w domu” otrzymują środki na konta w ostatni dzień roboczy miesiąca. W przypadku wariantu „Aktywnie w żłobku” obowiązuje odmienny harmonogram – przelewy realizowane są 20. dnia każdego miesiąca.
Regularność wypłat to dla rodzin ogromna zaleta – środki pojawiają się na kontach zawsze w ustalonych terminach, co pozwala lepiej planować domowy budżet.
Dlaczego program jest istotny dla rodzin?
Eksperci podkreślają, iż kluczową zmianą w porównaniu do wcześniejszych programów jest brak kryterium dochodowego. Oznacza to, iż świadczenie dostępne jest dla każdej rodziny, niezależnie od wysokości zarobków.
Wysokość przyznawanych kwot oraz możliwość wyboru jednego z trzech wariantów sprawiają, iż rozwiązanie jest elastyczne i odpowiada na zróżnicowane potrzeby rodzin. Dla jednych priorytetem będzie powrót na rynek pracy, inni wybiorą wsparcie związane z opieką instytucjonalną, a jeszcze inni skorzystają z pomocy, pozostając w domu z dzieckiem.