W maju Muzeum Śląska Opolskiego zaprasza na wyjątkowe spotkanie z jednym z najcenniejszych, a na co dzień niedostępnych eksponatów – ołtarzem autorstwa Stanisława Majewskiego. To majowy „Zabytek Miesiąca”, prezentowany w ramach jubileuszowej wystawy „Strzał w dziesiątkę. Zbiory Muzeum Śląska Opolskiego w 10 odsłonach”.
Już w najbliższą sobotę, 10 maja o godzinie 15:00, w sali odczytowej muzeum przy Małym Rynku 7 odbędzie się spotkanie poświęcone temu niezwykłemu dziełu. O ikonografii i symbolice ołtarza opowie Anna Stryczek-Janicka. Wstęp wolny.
Stanisław Majewski (1922–1986) był jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców sztuki naiwnej w Polsce. Urodził się w Rembertowie, a od 1971 roku mieszkał w Sternalicach pod Olesnem. niedługo potem, zmuszony do przejścia na rentę z powodu ciężkiej choroby, poświęcił się sztuce. Jego pasją stała się rzeźba – początkowo statyczna, z czasem ewoluująca w rozbudowane, wieloelementowe kompozycje, w których zawierał własną interpretację Pisma Świętego oraz autorską wizję świata.
Inspiracją dla artysty był m.in. słynny ołtarz Wita Stwosza z Kościoła Mariackiego w Krakowie. Podobnie jak jego wielki poprzednik, Majewski chciał, by jego dzieła poruszały odbiorców i skłaniały do refleksji. Projektując swoje ołtarze, konstruował je w sposób symboliczny: zestawiał „świat zakryty” – ukazujący grzech i zło – ze „światem odkrytym”, który przedstawiał drogę do zbawienia. Ołtarze miały prowadzić widza przez duchową przemianę.
Prezentowany w maju ołtarz to unikatowe dzieło, które rzadko można zobaczyć poza muzealnym magazynem. Warto skorzystać z tej wyjątkowej okazji i przyjrzeć się bliżej sztuce, która – raz zobaczona – na długo pozostaje w pamięci.
Stanisław Majewski to postać wyjątkowa w polskiej sztuce ludowej i naiwnej. Choć formalnie ukończył jedynie pięć klas szkoły powszechnej, jego twórczość rzeźbiarska zyskała uznanie wśród kolekcjonerów i muzealników w całej Polsce.
Pochodził z rodziny kowala. Podczas II wojny światowej został wywieziony na przymusowe roboty do Rzeszy. Po wojnie pracował przy budowie Nowej Huty oraz w Państwowych Gospodarstwach Rolnych na Ziemiach Zachodnich. W 1971 roku osiedlił się z rodziną w Sternalicach w województwie opolskim, gdzie zatrudnił się jako opiekun zwierząt w miejscowym PGR-ze. niedługo potem, po przejściu na rentę z powodu ciężkiej choroby, poświęcił się całkowicie pasji rzeźbienia. Jego prace charakteryzują się połączeniem elementów ludowego postrzegania świata z osobistymi przemyśleniami wynikającymi z życiowych doświadczeń.
Majewski był samoukiem, który z czasem wypracował własny, rozpoznawalny styl. Jego rzeźby, często o tematyce religijnej, łączyły w sobie elementy płaskorzeźby i malarstwa, tworząc wielowarstwowe kompozycje. W II połowie lat 70. w jego pracach zaczęła dominować technika mieszana, którą można określić jako malarsko-rzeźbiarska. Malował tło na płycie, zaś bliższe plany rzeźbił w drewnie techniką płaskorzeźby.
Jego dzieła znajdują się w wielu ważnych kolekcjach muzealnych w Polsce, m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Opolu, oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą. Brał udział w konkursach sztuki nieprofesjonalnej, organizowanych przez Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu (1973, 1975), oraz w konkursach w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu i Muzeum Etnograficznym w Toruniu.
Jednym z jego najbardziej znanych dzieł jest kompozycja rzeźbiarska pt. „Historia świata”, zakupiona w 2014 roku przez Muzeum Wsi Opolskiej dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Opolskiego. Praca ta powstała w latach 1973–1976 i została zakupiona przez Ludwiga Zimmerera, który przekazał ją do Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, którego właścicielem jest prof. Marian Pokropek. Po kilku latach rozmów i negocjacji z prof. Pokropkiem oraz po zakwalifikowaniu wniosku o dofinansowanie zakupu tej rzeźby, transakcja doszła do skutku – „Ołtarz” trafił do Muzeum Wsi Opolskiej. Bez wątpienia rzeźba ta jest najcenniejszą ozdobą zbiorów muzealnych, a jej twórca – przez całe dorosłe życie związany z Opolszczyzną – pozostaje na stałe upamiętniony i uhonorowany dzięki eksponowaniu tej pracy.
Stanisław Majewski zmarł w 1986 roku, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny, który do dziś inspiruje i zachwyca miłośników sztuki ludowej i naiwnej.
Fot. Michał Grocholski
