4 godzin temu
Nadchodzi jedna z najważniejszych zmian regulacyjnych w obszarze usług finansowych i handlu elektronicznego ostatnich lat. Już 28 czerwca 2025 roku wejdzie w życie Europejski Akt o Dostępności, który fundamentalnie zmieni sposób, w jaki korzystamy z bankomatów, dokonujemy wypłat oraz realizujemy zakupy online. Ta przełomowa dyrektywa unijna wprowadza nowe standardy dostępności, które obejmą szeroki zakres usług cyfrowych oraz urządzeń technologicznych, z którymi mamy do czynienia na co dzień.
Fot. Warszawa w Pigułce
Europejski Akt o Dostępności, formalnie znany jako dyrektywa 2019/882, nie jest zwykłą regulacją – to kompleksowy zestaw przepisów, których głównym celem jest zapewnienie, aby produkty i usługi cyfrowe były w pełni dostępne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Po latach przygotowań, konsultacji i okresie dostosowawczym, przepisy te wreszcie wejdą w życie, wprowadzając nową jakość w relacjach między konsumentami a dostawcami usług.
Co warto wiedzieć o nadchodzących zmianach? Przede wszystkim, Europejski Akt o Dostępności obejmie swoim zakresem najważniejsze obszary życia codziennego – od transakcji bankowych, przez zakupy online, aż po korzystanie z transportu publicznego. Wszystkie bankomaty, terminale płatnicze, automaty biletowe i podobne urządzenia samoobsługowe będą musiały spełniać nowe wymagania, zapewniając łatwość użytkowania także osobom z ograniczeniami wzroku, słuchu czy mobilności.
Jednym z najbardziej widocznych efektów wdrożenia nowych przepisów będą zmiany w bankomatach. Urządzenia te zostaną wyposażone w funkcje audio dla osób niewidomych i niedowidzących, wyraźniejsze komunikaty wizualne, a także bardziej intuicyjny interfejs przyjazny dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wysokość ekranów oraz klawiatur zostanie dostosowana tak, aby były dostępne również dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Dodatkowo, instrukcje obsługi będą formułowane prostym, zrozumiałym językiem, co ułatwi korzystanie z tych urządzeń osobom z niepełnosprawnością intelektualną.
Podobne zmiany czekają również terminale płatnicze w sklepach. Przyciski i ekrany dotykowe zostaną przeprojektowane tak, aby były bardziej wyczuwalne i wyraźne. Sygnały dźwiękowe towarzyszące transakcjom będą głośniejsze i bardziej zróżnicowane, co ułatwi identyfikację poszczególnych etapów płatności osobom z dysfunkcjami wzroku. Na wielu urządzeniach pojawią się również oznaczenia w alfabecie Braille’a.
Jednym z kluczowych obszarów objętych nowymi przepisami jest handel elektroniczny. Wszystkie sklepy internetowe działające na terenie Unii Europejskiej będą zobowiązane do dostosowania swoich stron i aplikacji mobilnych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Oznacza to między innymi możliwość korzystania z czytników ekranu, odpowiedni kontrast kolorystyczny, możliwość powiększania tekstu bez utraty funkcjonalności oraz łatwą nawigację przy użyciu klawiatury dla osób, które nie mogą korzystać z myszki.
Warto podkreślić, iż Europejski Akt o Dostępności nie wprowadza tych zmian z dnia na dzień. 28 czerwca 2025 roku to data rozpoczęcia procesu, który będzie przebiegał stopniowo. Dyrektywa przewiduje okresy przejściowe dla różnych kategorii produktów i usług, dając firmom czas na pełne dostosowanie się do nowych wymagań. Najdłuższe okresy przejściowe dotyczą urządzeń samoobsługowych, takich jak bankomaty, które mogą pozostać w użyciu do końca ich ekonomicznego cyklu życia, ale nie dłużej niż przez 20 lat.
Dla przeciętnego konsumenta te zmiany oznaczają przede wszystkim większą wygodę i intuicyjność w korzystaniu z usług bankowych i handlowych. Rozwiązania, które są projektowane z myślą o osobach z niepełnosprawnościami, zwykle ułatwiają korzystanie z usług wszystkim użytkownikom. Przykładem może być prostszy język w instrukcjach czy bardziej czytelne interfejsy, które będą korzystne zarówno dla seniorów, jak i dla osób w pośpiechu czy rozproszonych.
Europejski Akt o Dostępności jest częścią szerszej strategii Unii Europejskiej na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Komisja Europejska rozpoczęła ten proces już w 2010 roku, przyjmując strategię na lata 2010-2020, która następnie została przedłużona na kolejną dekadę. Celem tych działań jest stworzenie bardziej inkluzywnego społeczeństwa, w którym osoby z niepełnosprawnościami mogą w pełni uczestniczyć we wszystkich aspektach życia społecznego i ekonomicznego.
Nowa dyrektywa ma również wymiar ekonomiczny. Dzięki ujednoliceniu przepisów dotyczących dostępności w całej Unii Europejskiej, firmy będą mogły łatwiej oferować swoje produkty i usługi we wszystkich krajach członkowskich, bez konieczności dostosowywania się do różnych, czasem sprzecznych, regulacji krajowych. Szacuje się, iż w samej Unii Europejskiej żyje około 87 milionów osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, co stanowi ogromny rynek, który do tej pory nie był w pełni obsługiwany przez wiele firm.
Jak przygotować się na nadchodzące zmiany? Dla większości konsumentów proces adaptacji będzie naturalny i nie wymaga specjalnych przygotowań. Nowe rozwiązania są projektowane tak, aby były intuicyjne i łatwe w użyciu. Warto jednak śledzić komunikaty swojego banku czy ulubionych sklepów internetowych, które mogą informować o wprowadzanych zmianach i nowych funkcjonalnościach.
Dla osób z niepełnosprawnościami, które do tej pory napotykały bariery w korzystaniu z usług bankowych czy zakupów online, nadchodzące zmiany mogą oznaczać znaczną poprawę jakości życia. Warto zainteresować się nowymi możliwościami, jakie będą dostępne po 28 czerwca, i aktywnie korzystać z dostosowanych usług.
Proces wdrażania Europejskiego Aktu o Dostępności będzie monitorowany przez odpowiednie organy w każdym kraju członkowskim. W Polsce nadzór nad realizacją tych przepisów będzie sprawował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz inne wyspecjalizowane instytucje. Konsumenci, którzy zauważą, iż jakieś usługi lub produkty nie spełniają nowych standardów dostępności, będą mogli zgłaszać takie przypadki do odpowiednich organów.
Europejski Akt o Dostępności to nie tylko regulacja prawna – to wyraz zmieniającego się podejścia do projektowania produktów i usług. Dotychczas dominujące podejście, w którym projektowano rozwiązania dla statystycznego, przeciętnego użytkownika, ustępuje miejsca koncepcji projektowania uniwersalnego, gdzie od początku uwzględnia się potrzeby różnorodnych grup użytkowników. Ta zmiana paradygmatu ma szansę przynieść korzyści wszystkim, niezależnie od ich indywidualnych ograniczeń czy preferencji.
Warto również zauważyć, iż Europejski Akt o Dostępności wpisuje się w szerszy trend regulacyjny w Unii Europejskiej, zmierzający do zwiększenia ochrony praw konsumentów w cyfrowym świecie. Podobne cele realizują inne akty prawne, takie jak Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych (RODO) czy Dyrektywa o prawach konsumentów. Wszystkie te regulacje łączy dążenie do stworzenia bardziej sprawiedliwego i inkluzywnego rynku cyfrowego.
Dla firm działających na rynku europejskim, nadchodzące zmiany oznaczają konieczność dostosowania swoich produktów i usług do nowych wymagań. Jest to proces, który wymaga inwestycji w badania i rozwój, szkolenia pracowników oraz często głębokich zmian w sposobie projektowania i dostarczania usług. Jednocześnie, firmy które wcześnie dostosują się do nowych standardów, mogą zyskać przewagę konkurencyjną i dostęp do nowych grup klientów.
W kontekście bankomatów i usług finansowych, warto wspomnieć, iż niektóre instytucje finansowe już teraz wprowadzają rozwiązania zgodne z nowymi standardami. Są to między innymi bankomaty wyposażone w gniazda słuchawkowe i komunikaty głosowe, aplikacje bankowe dostosowane do czytników ekranu, czy strony internetowe banków zaprojektowane zgodnie z wytycznymi dostępności cyfrowej.
Nadchodzące zmiany nie ograniczają się tylko do bankomatów i sklepów internetowych. Europejski Akt o Dostępności obejmuje swoim zakresem również inne obszary, takie jak książki elektroniczne, usługi telefonii, dostęp do usług audiowizualnych (np. telewizja), czy usługi związane z transportem. W każdym z tych obszarów wprowadzone zostaną odpowiednie standardy dostępności, co przyczyni się do stworzenia bardziej inkluzywnego społeczeństwa.
Nowa dyrektywa unijna to nie tylko obowiązki i wyzwania, ale przede wszystkim szansa na stworzenie bardziej przyjaznego i dostępnego świata dla wszystkich. Produkty i usługi projektowane zgodnie z zasadami dostępności są zwykle łatwiejsze w użyciu dla wszystkich konsumentów, a nie tylko dla osób z niepełnosprawnościami. Na przykład, wyraźne komunikaty dźwiękowe w bankomatach mogą być pomocne dla osób uczących się języka, a prosty interfejs sklepu internetowego ułatwi zakupy zarówno seniorom, jak i osobom mającym mniej doświadczenia w zakupach online.
28 czerwca 2025 roku to data, która rozpoczyna nowy rozdział w historii europejskiego rynku usług i produktów cyfrowych. Dzięki Europejskiemu Aktowi o Dostępności, miliony obywateli Unii Europejskiej zyskają łatwiejszy dostęp do podstawowych usług, a firmy będą mogły oferować swoje produkty szerszemu gronu odbiorców. To zmiana, która przyniesie korzyści całemu społeczeństwu, tworząc bardziej inkluzywną i dostępną przestrzeń cyfrową dla wszystkich.
źródło: polskiobserwator.de/Warszawa w Pigułce
