
Program Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich
Program Zdrowe Miasta został wprowadzony w 1988 r. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w celu realizacji na poziomie lokalnym strategii „Zdrowie dla wszystkich” poprzez poprawę warunków zdrowotnych w miastach, tzn. stanu środowiska i zdrowia mieszkańców.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, Zdrowe Miasto oznacza proces, a nie jego wynik. Zdrowe Miasto to niekoniecznie to, które uzyskało określony status zdrowotny. „Zdrowe miasto” to takie, które stawia problemy zdrowotne na należnym im miejscu i dąży do poprawy aktualnej sytuacji. Każde miasto może być „zdrowe”, o ile tylko postanowi nim być oraz posiada struktury i działania ukierunkowane na poprawienie zdrowia.
Polska jest jednym z państw Europy o wysoce niekorzystnych wskaźnikach środowiskowych, zdrowotnych i demograficznych. Medycyna naprawcza nie jest w stanie w pełni zapewnić polepszenia zdrowotności i zmniejszenia zachorowalności społeczeństwa. Jest to możliwe jedynie poprzez podjęte przez całe społeczeństwo, kompleksowe działania w zakresie promocji zdrowia. Dlatego wiele miast i gmin naszego kraju zainteresowanych jest programem „Zdrowe Miasta”, widząc w nim szansę na zintensyfikowanie działań prozdrowotnych.
Do Polski Program Zdrowych Miast trafił na początku lat 90. W 1991 r. powstała Polska Sieć Zdrowych Miast. Dwa lata później Sieć przekształciła się
w Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, które zostało zarejestrowane
w czerwcu 1993 r. w Sądzie Wojewódzkim w Łodzi. Siedziba Stowarzyszenia mieści się w Łodzi. Organizacja skupia miasta i gminy, których Rady Miejskie i Gminne, akceptując Statut, podjęły uchwały o przystąpieniu do Stowarzyszenia oraz wzięły na siebie odpowiedzialność za realizację na poziomie lokalnym powyższej strategii, adaptując ją do swoich warunków.
Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich liczy kilkadziesiąt miast i gmin
o łącznej populacji ok. 6,5 mln.
W czerwcu 2000 r. Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnym certyfikatem potwierdziła, iż Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich spełnia wymogi stawiane przez WHO narodowym sieciom Zdrowych Miast w Europie.
Cele Stowarzyszenia:
- Poprawa stanu środowiska naturalnego w gminach.
- Poprawa stanu zdrowia mieszkańców gmin.
- Wdrażanie zasad i strategii polityki zdrowia w kraju, regionach i gminach.
- Aktywizowanie społeczności w gminach do wspólnego rozwiązywania problemów ochrony środowiska i zdrowia.
- Rozwijanie i popieranie współpracy pomiędzy innymi miastami i sieciami krajowymi Zdrowych Miast w kraju i na świecie.
Zadania Stowarzyszenia:
- Inspirowanie i wspieranie programów lokalnych Zdrowych Miast.
- Powszechna edukacja w zakresie promocji zdrowia i ochrony środowiska
z udziałem decydentów i polityków lokalnych. - Upowszechnianie zdobytych doświadczeń, materiałów, bazy danych, tłumaczeń z języków obcych, prowadzenie konsultacji technicznych, doradztwo dla gmin.
- Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się problematyką zdrowotną i ekologiczną oraz innymi zagadnieniami sprzyjającymi rozwojowi zdrowych miast.
Działalność Stowarzyszenia:
Corocznie, w kolejnych miastach członkowskich Stowarzyszenia, organizowane są konferencje Zdrowych Miast Polskich, podczas których poruszane są problemy zawarte w Programie Zdrowe Miasta.
Stowarzyszenie organizuje regularne szkolenia dla koordynatorów lokalnych, oparte na kursach przeprowadzonych przez WHO na temat wdrażania
i funkcjonowania projektu.
Od 1994 r. organizowane są dla miast członkowskich konkursy na najciekawsze i najbardziej wartościowe programy m.in. w takich dziedzinach jak profilaktyka nowotworowa, przeciwdziałanie uzależnieniom, pomoc osobom niepełnosprawnym i ochrona środowiska. Zwycięzcy konkursów otrzymują nagrody pieniężne z przeznaczeniem na wsparcie wyróżnionych programów.
Zdrowe Miasta aktywnie uczestniczą we wspólnych imprezach prozdrowotnych i proekologicznych.
Gmina Miejska Świdnik – Członek Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich
Z dniem 1 stycznia 2000 r. Gmina Miejska Świdnik uchwałą Rady Miasta nr XIX/141/99 z dnia 28 października 1999 r. przystąpiła do Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich. Dzięki członkostwu w stowarzyszeniu Gmina Miejska Świdnik współpracuje z innymi miastami w zakresie wymiany zdobytych doświadczeń, korzystania z tzw. dobrych praktyk w ochronie zdrowia,
a zwłaszcza w realizacji profilaktycznych programów zdrowotnych.
Przedstawiciele gminy jak również Centrum Usług Społecznych, aktywnie uczestniczą w szkoleniach i konferencjach organizowanych przez SZMP, a także prezentują na forum Stowarzyszenia w ramach dobrych praktyk osiągnięcia gminnych jednostek działających w obszarze pomocy społecznej i szeroko rozumianej profilaktyki.
W roku 2018 odbyła się w Świdniku Konferencja Zdrowych Miast Polskich, podczas której mieliśmy okazję świętować 25-lecie Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich. Honorowy patronat nad przedsięwzięciem objęli Wojewoda Lubelski oraz Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Łącznie
w konferencji uczestniczyło około 150 osób.
Przedsięwzięcia z zakresu profilaktyki zdrowotnej realizowane przez Gminę Miejską Świdnik
Rok | Nazwa programu profilaktycznego | Kwota – koszt programu w PLN | Koszt roczny w PLN | Liczba osób objętych programem |
2004 | „Świdnik – Zdrowe Miasto” | 17 158 | 17 158 | |
Profilaktyka wad postawy u dzieci i młodzieży | 336 | |||
Profilaktyka i wykrywanie chorób alergicznych | 200 | |||
Profilaktyka nowotworów sutka | 90 | |||
Program „Nie palisz żyjesz dłużej” | 248 | |||
Program profilaktyki osteoporozy. | 174 | |||
Zapobieganie i wczesne wykrywanie cukrzycy | 83 | |||
Badania profilaktyczne w kierunku wad postawy | 456 | |||
Badania profilaktyczne w kierunku wad postawy | 326 | |||
2005 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 23 000 | 23 000 | 346 |
2006 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 65 000 | 80 000 | 950 |
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy jaskry | 15 000 | 300 | ||
2007 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 60 000 | 100 000 | 900 |
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy osteoporozy | 40 000 | 1 000 | ||
2008 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 79 995 | 205 989 | 1 151 |
Profilaktyczny program zapobiegania wadom postawy u dzieci w wieku szkoły podstawowej | 75 995 | 1 865 | ||
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy osteoporozy | 50 000 | 1 260 | ||
2009 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 44 998 | 207 867 | 790 |
Profilaktyczny program szczepień przeciwko rakowi szyjki macicy | 154 985 | 155 | ||
Profilaktyczny program zapobiegania wadom postawy u dzieci | 7 884 | 248 | ||
2010 | Profilaktyczny program szczepień przeciwko rakowi szyjki macicy | 117 938 | 167 666 | 133 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 49 728 | 915 | ||
2011 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 49 500 | 49 500 | 750 |
2012 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 49 595 | 49 595 | 650 |
2013 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 30 000 | 30 000 | 375 |
2014 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 40 000 | 40 000 | 500 |
2015 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 50 000 | 50 000 | 633 |
2016 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 49 990 | 49 990 | 635 |
2017 | Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi | 49 990 | 49 990 | 555 |
2018 | Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020. | 30 000 | 17 010 | 405 |
2019 | Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020 | 26 124 | 26 124 | 600 |
2020 | Bezpieczna Mama – utworzenie nowej porodówki wraz z modernizacją pomieszczeń w Oddziale Noworodkowym w SP ZOZ w Świdniku | 600 000 | 628 000 | |
Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020 | 28 000 | 560 | ||
2021 | Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2021-2023 | 15 050,00 | 15 050,00 | 301 |
2022 | Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2021-2023 | 18 600,00 | 18 600,00 | 310 |
2023 | Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2021-2023 | 21 720,00 | 21 720,00 | 330 |
2024 | Projekt „Rak to nie wyrok” realizowany w ramach Budżetu Obywatelskiego w 2024 | 67590,40 | 67590,40 | 386 |
Gmina Miejska Świdnik, w roku 2010 i 2015 r. jako członek SZMP realizowała projekty z zakresu profilaktyki zdrowotnej „Bezpieczne Wakacje” imprezę zorganizowało Stowarzyszenie Wspólnota Świdnika.
34 Krajowa Konferencja Zdrowych Miast Polskich „Współczesne uzależnienia – wyzwania przyszłości”
W dniach 17-19 września 2025 roku w Kaliszu odbyła się Konferencja Zdrowych Miast Polskich, w której, jako Członek Stowarzyszenia, uczestniczyło Miasto Świdnik.
Organizatorem konferencji był Prezydent Miasta Kalisza, współorganizatorami Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich oraz Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.
Do istotnych zagadnień omówionych podczas pierwszego dnia konferencji niewątpliwie należał wykład inauguracyjny „Zdrowie, a rozwój cywilizacyjny Polski” , który wygłosił prof. dr hab. n. med. Witold Zatoński.
Omawiano również tematy:
– „Przedwczesne śmierci w Polsce a czynniki ryzyka. Ujęcie regionalne”- prof. dr hab. Waldemar Ratajczak;
– „Uzależnienie zagrożeń epidemicznych od zmian klimatu”- gen. bryg. dr n. med. Andrzej Trybusz;
– „Nowe narkotyki, nowe wyzwania – obraz polskiej narkomanii z perspektywy oddziału toksykologii”- dr Eryk Matuszkiewicz.
Drugi dzień konferencji poświęcony był zagadnieniom dotyczącym min.:
– ryzykownych zachowań młodzieży związanych z używaniem substancji psychoaktywnych – analiza psychospołeczna”- dr hab. n. med. i n. o zdr. Paulina Wojtyła-Buciora;
– profilaktyki chorób zakaźnych w systemach ochrony zdrowia: sukcesy
i wyzwania w erze masowych migracji”- Tatiana Makarevich, WHO Polska, Public Health Support Officer;
– polityce ograniczania dostępności alkoholu w mieście Gdańsk – cele, narzędzia, efekty” Żaneta Geryk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia
i Profilaktyki Uzależnień;
– edukacji publicznej na przykładzie Kaliskich Dni Trzeźwości”- Janusz Sibiński Naczelnik Wydziału Spraw Społecznych i Mieszkaniowych Urzędu Miasta Kalisza;
– zagrożeniom związanym z uzależnieniami behawioralnymi” Justyna Fułek, Anna Gajoch, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Kaliszu;
Ważnym elementem były prezentacje dobrych praktyk z miast członkowskich Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, w tym zaprezentowana przez Radną Miasta Świdnik, Panią Renatę Elmerych, Lokalną Koordynator Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, akcja promująca bezpłatne usg piersi – „Rak to nie wyrok”, zrealizowana w 2024 r., w ramach Budżetu Obywatelskiego. Realizatorem przedsięwzięcia było Centrum Usług Społecznych w Świdniku.
Koordynator lokalny
Decyzją Burmistrza Miasta Świdnik pierwszym koordynatorem lokalnym został Tomasz Szydło – ówczesny zastępca burmistrza ds. oświaty i spraw społecznych, który pełnił tę funkcję w latach 2000-2014. Od 1 stycznia 2015 r. Burmistrz Miasta Świdnik powierzył funkcję koordynatora lokalnego radnemu Rady Miasta Świdnik – Mirosławowi Tarkowskiemu – przewodniczącemu Komisji Zdrowia, Sportu i Turystyki. Od września 2024 r. koordynatorem lokalnym została Pani Renata Elmerych – Radna Miasta Świdnik przewodnicząca Komisji Oświaty Rodziny i Spraw Społecznych oraz Organizator Społeczności Lokalnej Centrum Usług Społecznych w Świdniku.
Kontakt
Koordynator lokalny – Renata Elmerych
Radna Miasta Świdnik oraz Organizator Społeczności Lokalnej Centrum Usług Społecznych w Świdniku
e-mail: [email protected]
tel. kom.: 501 001 412
Współpraca z ramienia Urzędu Miasta Świdnika – Iwona Jachowicz
Naczelnik Wydziału Spraw Społecznych i Mieszkaniowych Urzędu Miasta Świdnik
e-mail: [email protected]
tel.: 81 751 76 64