Ważna zmiana przy wypłacie gotówki. Nowy obowiązek w bankomatach już od 28 czerwca

Od końca czerwca 2025 roku polska bankowość przechodzi przez najważniejszą transformację dostępności w swojej historii. Wszystkie bankomaty i wpłatomaty funkcjonujące w kraju muszą dostosować się do radykalnie nowych standardów wynikających z implementacji Polskiego Aktu o Dostępności, który wprowadza w życie unijny Europejski Akt o Dostępności.

Fot. Pixabay / Warszawa w Pigułce

Ta rewolucyjna zmiana oznacza fundamentalne przebudowanie sposobu, w jaki miliony Polaków będą korzystać z podstawowych usług finansowych. Nowe przepisy wprowadzają kompleksowe udogodnienia, które przekształcą doświadczenie użytkowników bankomatów z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, seniorów oraz wszystkich pozostałych klientów banków.

Najważniejszą innowacją będzie wprowadzenie wielokanałowego systemu komunikacji w bankomatach. Każda informacja wyświetlana na ekranie urządzenia będzie musiała posiadać swój dźwiękowy odpowiednik. Bankomaty zostaną wyposażone w gniazda słuchawkowe, które po podłączeniu aktywują specjalny tryb głosowy. System ten będzie szczegółowo odczytywał wszystkie dostępne opcje, instrukcje i komunikaty, umożliwiając osobom niewidomym i słabowidzącym przeprowadzenie całkowicie samodzielnych transakcji bankowych.

Klawiatura numeryczna każdego bankomatu zyska charakterystyczne dotykowe oznaczenie na klawiszu numer pięć, które posłuży jako punkt orientacyjny dla osób z problemami ze wzrokiem. Dodatkowo, tam gdzie dotychczas kolor był jedynym sposobem przekazywania ważnych informacji, pojawią się alternatywne metody komunikacji poprzez tekst, symbole graficzne lub sygnały dźwiękowe. Ekrany bankomatów będą oferować tryb wysokiego kontrastu, znacząco poprawiając czytelność dla osób słabowidzących.

Nowe regulacje wprowadzają także rewolucyjne zmiany w zarządzaniu czasem podczas obsługi bankomatu. Systemy będą zobowiązane do wielokanałowego informowania o ograniczeniach czasowych oraz zapewnienia możliwości wydłużenia limitów czasowych na podjęcie działania przez użytkownika. Sama konstrukcja urządzeń musi zostać przeprojektowana tak, aby ich obsługa nie wymagała znacznej siły fizycznej, precyzyjnych ruchów czy jednoczesnego wciskania kilku przycisków, co znacząco ułatwi korzystanie osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi.

Transformacja obejmuje również szerszy kontekst architektoniczny otoczenia bankomatów. Instytucje finansowe będą zobowiązane do eliminacji wszystkich fizycznych barier uniemożliwiających dostęp do urządzeń. Oznacza to konieczność likwidacji schodów bez alternatywnych podjazdów, obniżenia zbyt wysokich krawężników oraz poszerzenia wąskich przejść, które w tej chwili mogą stanowić nieprzezwyciężalne przeszkody dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Równolegle z modernizacją bankomatów, banki muszą dostosować swoje cyfrowe platformy do międzynarodowego standardu Web Content Accessibility Guidelines w wersji 2.1 na poziomie AA. Strony internetowe i aplikacje mobilne instytucji finansowych staną się znacznie bardziej intuicyjne i dostępne poprzez wprowadzenie tekstów alternatywnych dla wszystkich elementów graficznych, zapewnienie odpowiedniego kontrastu kolorystycznego, możliwość powiększania tekstu bez utraty funkcjonalności oraz pełną dostępność dzięki klawiatury bez tworzenia pułapek klawiaturowych.

Fundamentalna zmiana dotknie również sposobu komunikacji banków z klientami. Wszystkie dokumenty, umowy, regulaminy, taryfy opłat i prowizji oraz materiały marketingowe będą musiały być napisane prostym i zrozumiałym językiem, unikając specjalistycznego żargonu prawno-bankowego. Poziom zrozumiałości tekstów nie może przekraczać poziomu B2 według europejskiej skali językowej. Na żądanie klientów banki będą zobowiązane do udostępniania dokumentów w alternatywnych formatach, takich jak alfabet Braille’a, pliki audio dostosowane do czytników ekranu, czy dokumenty z powiększoną czcionką i podwyższonym kontrastem.

System obsługi klienta również przejdzie gruntowną metamorfozę. Oprócz tradycyjnych infolinii telefonicznych, banki będą musiały oferować alternatywne kanały komunikacji, w tym czaty tekstowe umożliwiające sprawną komunikację osobom niesłyszącym lub mającym trudności w mówieniu. Szczególnie istotne będzie wprowadzenie usług wideotłumacza polskiego języka migowego, zapewniającego pełnoprawną obsługę klientom głuchym, dla których język migowy stanowi podstawowy sposób komunikacji.

Skala oddziaływania tych zmian jest imponująca. W Polsce żyje od czterech do choćby siedmiu milionów osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, które bezpośrednio skorzystają z nowych udogodnień. Równocześnie społeczeństwo polskie przechodzi przez intensywny proces starzenia się. Na koniec 2023 roku osoby w wieku sześćdziesięciu lat i więcej stanowiły już ponad jedną czwartą całej populacji, czyli blisko dziesięć milionów obywateli. Prognozy demograficzne wskazują, iż do 2060 roku połowa mieszkańców Polski będzie miała ponad pięćdziesiąt lat, co oznacza, iż korzyści z nowych standardów dostępności odczuje zdecydowana większość społeczeństwa.

Wprowadzenie Europejskiego Aktu o Dostępności wykracza daleko poza wymiar czysto techniczny czy regulacyjny. Stanowi ono najważniejsze narzędzie prawne wspierające realizację Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, którą Polska ratyfikowała w 2012 roku. Jednocześnie służy harmonizacji przepisów w całej Unii Europejskiej, co przynosi korzyści zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorcom poprzez uproszczenie prowadzenia działalności na jednolitym rynku europejskim.

Dla sektora bankowego oznacza to historyczną szansę na budowanie bardziej inkluzywnego i dostępnego systemu finansowego. Instytucje, które wcześniej dostosują się do nowych wymogów, zyskają przewagę konkurencyjną na rynku, który coraz bardziej docenia wartości związane z odpowiedzialnym biznesem i społeczną inkluzją. Jednocześnie sama transformacja technologiczna może przyczynić się do poprawy jakości usług dla wszystkich klientów, nie tylko tych z niepełnosprawnościami.

Wdrożenie nowych standardów stanowi również odpowiedź na zmieniające się potrzeby rynku pracy i gospodarki cyfrowej. W dobie rosnącego znaczenia kompetencji cyfrowych i dostępu do usług finansowych online, zapewnienie równego dostępu do tych narzędzi dla wszystkich grup społecznych staje się kwestią nie tylko sprawiedliwości społecznej, ale także efektywności ekonomicznej całego systemu.

Proces implementacji nowych przepisów będzie wymagał znacznych inwestycji ze strony sektora bankowego, ale jednocześnie otworzy nowe możliwości rozwoju technologicznego i innowacji w obszarze dostępności cyfrowej. Polskie banki, dostosowując się do wymagań krajowych, będą jednocześnie przygotowywać się do działania na całym rynku europejskim zgodnie z jednolitymi standardami dostępności.