Unikat na skalę kraju. Dawne sanatorium w Trzebiechowie zostało 132. pomnikiem historii

Zdjęcie: Fot. Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków/FB

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dawne sanatorium w Trzebiechowie zostało uznane za 132. pomnik historii – poinformowała PAP Patrycja Adamczyk z Narodowego Instytutu Dziedzictwa (NID).

Jak poinformował NID, dawne sanatorium w Trzebiechowie jest jedynym w Polsce obiektem, którego wnętrza i wyposażenie zaprojektował Henry van de Velde – jeden z najwybitniejszych artystów europejskich przełomu XIX i XX wieku.

Przez niemal sto lat budynek był znany z historyzującej, typowej dla przełomu XIX i XX wieku architektury.

Dopiero w 2003 roku, podczas zorganizowanej w Trzebiechowie międzynarodowej konferencji »Ślad Henry’ego van de Velde w Polsce«, oficjalnie ogłoszono informację o odkryciu nieznanego dotąd dzieła projektu tego artysty, zidentyfikowanego na podstawie badań archiwalnych i konserwatorskich

– poinformował NID.

Henry van de Velde zajmował się architekturą, sztuką dekoracyjną, malarstwem i teorią sztuki. Działał w rodzinnej Belgii oraz we Francji, Holandii, Szwajcarii i Niemczech. W swoich realizacjach propagował styl oszczędny, odstępujący od historyzmu na rzecz racjonalności, funkcjonalizmu i linearnej ornamentyki abstrakcyjno-florystycznej.

Pracę w Trzebiechowie van de Velde rozpoczął na przełomie 1902 i 19033 roku. Wiadomo, iż doglądał robót osobiście przynajmniej dwa razy. W zastanych wnętrzach miał zaprojektować kolorystykę, dekorację ścian, meble, stolarkę okienną i drzwiową, dobrać tapety i tkaniny.

Artysta współpracował z dobrze znanymi sobie – weimarską dworską stolarnią artystyczną Scheidemantela i artystyczną ślusarnią Otto Bergnera z Berka. Meble wykonały Warsztaty Drezdeńskie.

Sanatorium fizjoterapeutyczno-dietetyczne w Trzebiechowie powstało w latach 1902-05 z fundacji rodziny książęcej von Reuss. W 1906 r. zostało jednak zamknięte. Usiłowano je reaktywować, przekształcając w spółkę, ale w 1908 r. upadło. W 1920 roku budynki przejął w dzierżawę powiat sulechowsko-świebodziński i w tym samym roku działalność rozpoczęło tam sanatorium przeciwgruźlicze. Podczas remontu dostosowującego obiekt do nowego przeznaczenia i dokonano reorganizacji pomieszczeń. Zwiększono liczbę pokoi dla kuracjuszy, dzięki czemu sanatorium mogło jednorazowo przyjąć ponad stu chorych.

Po II wojnie światowej zespół został przejęty przez polski Skarb Państwa. Do 1965 r. działało w nim sanatorium przeciwgruźlicze. W latach 1966-73 funkcjonował tu Oddział Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Zielonej Górze, a od 1974 r. – Dom Pomocy Społecznej (obecnie w zarządzie powiatu zielonogórskiego).

Dawne sanatorium Trzebiechów zostało uznane za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 31 lipca. Zabytek można zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej Domu Pomocy Społecznej w Trzebiechowie.