Tysiące emerytów straci szansę na dodatkowe 500 zł. Większość o tym nie wie

Od marca ZUS podniósł próg dochodowy o ponad 130 złotych. Seniorzy, którzy wcześniej nie mieścili się w limitach, teraz mogą ubiegać się o świadczenie uzupełniające. Problem w tym, iż większość o tym nie wie.

Fot. Shutterstock

Pani Maria z Krakowa opisywała, iż przez dwa lata marzyła o dodatkowych 500 złotych miesięcznie. Jej emerytura wynosząca 2480 złotych przekraczała dawny limit o zaledwie kilkadziesiąt złotych. W marcu wszystko się zmieniło. ZUS podniósł próg dochodowy do 2552,39 złotych, a seniorka może wreszcie złożyć wniosek o świadczenie uzupełniające. To nie jest odosobniony przypadek – tysiące polskich emerytów zyskało prawo do dodatkowego wsparcia.

Świadczenie uzupełniające, potocznie nazywane „500 plus dla seniora”, to jedna z najważniejszych form pomocy dla osób wymagających stałej opieki. W praktyce jednak wiele uprawnionych osób nie korzysta z tego wsparcia, ponieważ nie wie o swoich prawach lub obawia się skomplikowanych procedur.

Nowy próg oznacza tysiące nowych beneficjentów

Od 1 marca 2025 roku ZUS zastosował nowe progi dochodowe dla świadczenia uzupełniającego. Łączna kwota emerytury, renty i innych świadczeń publicznych nie może przekroczyć 2552,39 złotych brutto miesięcznie. To wzrost o ponad 130 złotych w porównaniu z poprzednim limitem.

Pełne świadczenie w wysokości 500 złotych przysługuje seniorom, których dochody nie przekraczają 2052,39 złotych brutto. jeżeli emerytura mieści się między 2052,39 a 2552,39 złotych, świadczenie jest proporcjonalnie pomniejszane. ZUS wypłaca różnicę między górnym progiem a rzeczywistymi dochodami beneficjenta.

Przykład: emeryt z dochodami 2400 złotych brutto otrzyma świadczenie uzupełniające w wysokości 152,39 złotych (2552,39 – 2400). To wciąż znacząca kwota, która może pokryć rachunki za leki czy opłaty mieszkaniowe.

Zmiana ta nie jest przypadkowa. Wynika z corocznej waloryzacji świadczeń społecznych, która ma na celu dostosowanie progów do rosnących kosztów życia. W praktyce oznacza to, iż tysiące seniorów, którzy dotychczas nie mogli ubiegać się o wsparcie, teraz zyskały taką możliwość.

Kto może liczyć na wsparcie?

Świadczenie uzupełniające nie jest automatyczne – wymaga złożenia wniosku i spełnienia konkretnych warunków. Podstawowym kryterium jest niezdolność do samodzielnej egzystencji potwierdzona odpowiednim orzeczeniem lekarskim.

Uprawnieni muszą mieć ukończone 18 lat, stałe miejsce zamieszkania w Polsce oraz polskie obywatelstwo lub legalne prawo pobytu. To oznacza, iż z programu mogą skorzystać również obywatele Unii Europejskiej oraz osoby z zalegalizowanym pobytem w Polsce.

Kluczowe jest orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Może to być standardowe orzeczenie wydane przez ZUS, orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z jednoczesną niezdolnością do samodzielnej egzystencji, lub historyczne orzeczenie o zaliczeniu do pierwszej grupy inwalidów wydane przed 1997 rokiem.

W praktyce niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza, iż osoba potrzebuje pomocy w podstawowych czynnościach życiowych: przygotowywaniu posiłków, utrzymaniu higieny osobistej, poruszaniu się po mieszkaniu czy komunikacji z otoczeniem. To stan, który wymaga stałej opieki lub nadzoru ze strony innych osób.

Procedura krok po kroku

Aby uzyskać świadczenie uzupełniające, trzeba złożyć w ZUS wniosek na formularzu ESUN. Można to zrobić osobiście w dowolnej placówce ZUS, przesłać pocztą lub załatwić elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych.

Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. jeżeli ZUS już posiada taki dokument w dokumentacji emerytalno-rentowej, ponowne przedkładanie nie jest konieczne. W przypadku orzeczeń zagranicznych wymagane są dodatkowe dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń i ich wysokość.

Osoby nieposiadające aktualnego orzeczenia mogą dołączyć zaświadczenie lekarskie wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku. Pomocna jest też dokumentacja medyczna: karty badań profilaktycznych, dokumentacja rehabilitacji czy orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

ZUS rozpatruje wnioski w ciągu 30 dni od złożenia kompletnej dokumentacji. W przypadku pozytywnej decyzji świadczenie jest wypłacane zwykle wraz z emeryturą lub rentą. Aby otrzymać pieniądze od danego miesiąca, wniosek musi wpłynąć do końca miesiąca poprzedniego.

Dlaczego warto działać szybko?

Świadczenie uzupełniające ma istotne zalety finansowe. Przede wszystkim jest zwolnione z podatku dochodowego – pełna kwota trafia na konto beneficjenta bez żadnych potrąceń. Nie jest też traktowane jako dochód podlegający składkom na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotne.

W praktyce oznacza to, iż emeryt otrzymujący 500 złotych świadczenia uzupełniającego faktycznie dostaje te pieniądze „na rękę”. To znacząca różnica w porównaniu z dodatkowymi godzinami pracy czy dorobkami, które podlegają opodatkowaniu.

Świadczenie jest przyznawane na okres obowiązywania orzeczenia o niezdolności. W przypadku orzeczeń bezterminowych oznacza to dożywotnie wsparcie finansowe. To gwarancja stabilności finansowej, szczególnie istotna dla osób o ograniczonych możliwościach zarobkowych.

Dla małżeństw sytuacja pozostało korzystniejsza. jeżeli oboje małżonkowie spełniają warunki – są niezdolni do samodzielnej egzystencji i mieszczą się w progu dochodowym – każde może otrzymać osobne świadczenie. Gospodarstwo domowe może więc liczyć na łączne wsparcie do 1000 złotych miesięcznie.

Częste błędy i nieporozumienia

Wielu seniorów rezygnuje z ubiegania się o świadczenie, sądząc iż procedury są zbyt skomplikowane. W rzeczywistości proces jest stosunkowo prosty, a pracownicy ZUS udzielają szczegółowych informacji i pomocy w wypełnianiu dokumentów.

Innym błędem jest przekonanie, iż świadczenie przysługuje tylko osobom bez żadnych dochodów. Tymczasem próg 2552,39 złotych obejmuje znaczną część emerytów, zwłaszcza tych otrzymujących minimalne świadczenia czy renty socjalne.

Część osób obawia się, iż ubieganie się o świadczenie uzupełniające wpłynie na wysokość innych świadczeń. To nieprawda – świadczenie uzupełniające nie zmniejsza emerytury ani renty, a jedynie je uzupełnia do określonego poziomu.

Zdarzają się też sytuacje, gdy seniorzy mają aktualne orzeczenie o niezdolności, ale nie wiedzą o możliwości uzyskania świadczenia uzupełniającego. ZUS nie wypłaca pieniędzy z urzędu – zawsze wymagany jest wniosek od zainteresowanej osoby.

Świadczenie a inne formy wsparcia

Przy ustalaniu prawa do świadczenia uzupełniającego ZUS bierze pod uwagę większość świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Wliczane są emerytury, renty, zasiłki stałe, świadczenia przedemerytalne czy świadczenia z zagranicznych instytucji emerytalno-rentowych.

Istnieją jednak wyjątki. Do limitu nie wlicza się na przykład świadczenia wspierającego, renty rodzinnej dla dziecka niezdolnego do samodzielnej egzystencji czy dodatku pielęgnacyjnego. Pełny katalog świadczeń uwzględnianych przy wyliczeniach dostępny jest na stronie ZUS oraz w każdej placówce.

Ważną informację przekazał ZUS dotyczącą nowego dodatku dopełniającego do renty socjalnej. Osoby, które będą uprawnione do tego dodatku, stracą jednocześnie prawo do świadczenia uzupełniającego. Wynika to z faktu, iż dodatek dopełniający jest traktowany jako świadczenie emerytalno-rentowe wliczane do progu dochodowego.

Kontrole i obowiązki beneficjentów

Osoby otrzymujące świadczenie uzupełniające mają obowiązek informowania ZUS o wszelkich zmianach mogących wpłynąć na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Dotyczy to przede wszystkim uzyskania prawa do innych świadczeń publicznych, zmian w wysokości emerytury czy renty, oraz przeprowadzki za granicę.

ZUS prowadzi systematyczne kontrole sprawdzające, czy beneficjenci przez cały czas spełniają warunki do otrzymywania świadczenia. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości może żądać zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy wraz z odsetkami.

Szczególnie istotne jest informowanie o rozpoczęciu pobierania nowych świadczeń. jeżeli łączne dochody przekroczą próg 2552,39 złotych, prawo do świadczenia uzupełniającego wygasa. Ukrywanie takich informacji może skutkować koniecznością zwrotu wszystkich nienależnie pobranych środków.

Perspektywy na przyszłość

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie planuje w tej chwili likwidacji kryterium dochodowego dla świadczenia uzupełniającego. Oznacza to, iż obecny system ma charakter długoterminowy i seniorzy mogą bezpiecznie planować swoje finanse z uwzględnieniem tego wsparcia.

Coroczne waloryzacje progów dochodowych będą przez cały czas dostosowywać świadczenie do rosnących kosztów życia. To gwarancja, iż realnej wartość wsparcia nie będzie malała w kolejnych latach.

Eksperci zwracają uwagę na rosnące znaczenie świadczenia uzupełniającego w systemie wsparcia dla osób starszych. W obliczu starzenia się społeczeństwa i rosnących kosztów opieki długoterminowej, dodatkowe 500 złotych miesięcznie może być najważniejsze dla godnego życia seniorów wymagających pomocy.

Dla tysięcy polskich seniorów podwyższenie progów dochodowych to szansa na poprawę jakości życia. Wystarczy jedna wizyta w ZUS i wypełnienie wniosku, aby otrzymać choćby 6000 złotych rocznie dodatkowego wsparcia. W czasach rosnących kosztów życia to pieniądze, które mogą zrobić realną różnicę.