W Krakowie rozpoczęły się kolejne konsultacje społeczne dotyczące Strefy Czystego Transportu. Mieszkańcy mają czas do 9 czerwca, by przekazać swoje uwagi do projektu uchwały, który ma zostać poddany pod głosowanie Rady Miasta w czerwcu. Nowa propozycja władz miasta zakłada szereg zmian w porównaniu do wcześniejszych wersji. Wśród najważniejszych – przesunięcie daty wejścia w życie przepisów na 1 stycznia 2026 roku oraz bezterminowe zwolnienie z restrykcji dla mieszkańców Krakowa, którzy zarejestrują swoje pojazdy w systemie zarządzania SCT.
Zwolnienie dla mieszkańców i łagodniejsze przepisy
Zgodnie z nowymi założeniami, pojazdy już posiadane przez mieszkańców Krakowa i zgłoszone do systemu SCT przed dniem wejścia uchwały w życie, będą mogły poruszać się po strefie bez ograniczeń – aż do ich sprzedaży lub zezłomowania. Dotyczy to również aut, które nie spełniają określonych norm emisji spalin.
Wprowadzenie klauzuli ochronnej dla mieszkańców oznacza, iż osoby posiadające starsze samochody nie będą zobowiązane do ich wymiany ani ponoszenia dodatkowych opłat, jeżeli dopełnią formalności rejestracyjnych. Takie zwolnienie nie będzie jednak dotyczyło kierowców spoza Krakowa, którzy chcieliby wjechać do strefy pojazdem niespełniającym standardów – w takim przypadku obowiązywać będą opłaty emisyjne.
Miasto szacuje, iż około 80 procent pojazdów użytkowanych przez mieszkańców Krakowa i sąsiednich gmin spełnia proponowane wymogi techniczne. Nowe zasady mają być bardziej dostosowane do aktualnej sytuacji społecznej i technicznej, z uwzględnieniem licznych głosów zgłaszanych podczas wcześniejszych konsultacji.
Obszar objęty strefą i nowy harmonogram
Projekt uchwały zakłada, iż Strefa Czystego Transportu obejmie obszar ograniczony IV obwodnicą miasta, czyli autostradowym pierścieniem wokół Krakowa. To istotna zmiana względem poprzednich propozycji, które zakładały objęcie strefą niemal całego miasta. Tym samym z nowej SCT wyłączone będą m.in. peryferyjne osiedla Nowej Huty czy obszar Swoszowic. Władze miasta argumentują, iż takie rozwiązanie pozwoli ograniczyć wpływ uchwały na mieszkańców dzielnic, w których alternatywa w postaci transportu publicznego jest słabiej rozwinięta.
W porównaniu z wcześniejszymi założeniami, zmienił się także harmonogram wdrażania SCT. Pierwotnie strefa miała wejść w życie 1 lipca 2024 roku, później przesunięto ten termin na 1 lipca 2025 roku. Nowy projekt zakłada start od 1 stycznia 2026 roku.
Normy techniczne i przewidywane zmiany do 2030 roku
Obecny projekt określa szczegółowe wymogi dotyczące pojazdów, które będą mogły poruszać się po strefie bez dodatkowych opłat. Dopuszczone będą samochody benzynowe wyprodukowane nie wcześniej niż w 2005 roku lub spełniające normę emisji Euro 4, a także diesle osobowe wyprodukowane od 2014 roku lub spełniające normę Euro 6. W przypadku pojazdów ciężarowych i autobusów obowiązywać będzie rok produkcji od 2012.
Zgodnie z długofalowym planem, od 1 lipca 2030 roku obowiązywać będą bardziej restrykcyjne zasady. Dla diesli przewiduje się minimalny rok produkcji 2018 lub spełnienie normy emisji Euro 6d-T. Samochody benzynowe i z instalacją LPG przez cały czas będą musiały być wyprodukowane nie wcześniej niż w 2005 roku lub spełniać co najmniej normę Euro 4. Mieszkańcy Krakowa mają zostać objęci tymi wymogami dopiero od 2030 roku. Do tego czasu będą mogli korzystać z dotychczasowych pojazdów na dotychczasowych zasadach, jeżeli zarejestrują je w systemie.
Opłaty emisyjne – nowe stawki
W nowym projekcie ustalono opłaty dla właścicieli pojazdów niespełniających wymagań, które będą obowiązywać w okresie przejściowym – do 31 grudnia 2028 roku. Obowiązywać będzie opłata godzinowa w wysokości 2,50 zł oraz miesięczna opłata abonamentowa w wysokości 100 zł w roku 2026, 250 zł w roku 2027 i 500 zł w roku 2028. Nie przewidziano już opcji opłaty dziennej, którą zakładała wcześniejsza wersja uchwały. Miasto informuje, iż opłaty będzie można wnosić za pośrednictwem systemu elektronicznego.
Tryb rejestracji i obowiązki właścicieli pojazdów
W przypadku pojazdów niespełniających wymagań technicznych, które mają zostać objęte zwolnieniem (dotyczy mieszkańców Krakowa), konieczne będzie zgłoszenie auta do systemu SCT. Wymagane dane to: imię, nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania oraz dokument potwierdzający rozliczanie podatku dochodowego w Krakowie. Pojazdy spełniające wymagania nie będą wymagały rejestracji – zostaną automatycznie zweryfikowane w Centralnej Ewidencji Pojazdów. Dla samochodów zarejestrowanych za granicą przygotowano osobne procedury zgłoszeniowe, z określonym katalogiem wymaganych dokumentów.
Konsultacje i decyzja Rady Miasta
Uwagi do projektu nowej uchwały można zgłaszać drogą mailową na adres: [email protected]. Termin nadsyłania opinii mija 9 czerwca.
Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu nowego projektu uchwały należeć będzie do Rady Miasta Krakowa. o ile uchwała nie zostanie przyjęta, zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, w życie wejdzie wcześniejsza wersja uchwały przyjęta przez Radę w 2022 roku, zakładająca wprowadzenie SCT od 1 lipca 2025 roku w znacznie bardziej restrykcyjnej formie.