7 godzin temu
Artyści, badacze kultury ludowej, przedstawiciele instytucji i organizacji kultury odebrali z rąk ministry kultury Hanny Wróblewskiej Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” podczas środowej uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie. Nagrody trafiły także do trojga twórczyń z Lubelskiego.
Nagrodę dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego otrzymały miedzy innymi Janina Boroś z Krasnegostawu i Janina Pydo z Zastawia (powiat biłgorajski). Janina Boroś to twórczyni plastyki obrzędowej, specjalizująca się w pisankach rytowniczych, palmach i wycinankach, a także poetka, autorka tomu „Za wszystko dziękuję Ci Boże”. Z kolei Janina Pydo to śpiewaczka z Roztocza Zachodniego, w repertuarze mająca pieśni obrzędowe, religijne i świeckie, wykonywane w tradycyjnej gwarze. Nagrodę „dla twórców za pisarstwo ludowe” otrzymała zaś poetka i prozaiczka Franciszka Ogonowska (Dobużek Kolonia, powiat tomaszowski). Jej utwory, publikowane m.in. w „Twórczości Ludowej”, dokumentują codzienność i obrzędy regionu.
W tym roku Nagrody im. Oskara Kolberga – najstarsze wyróżnienia w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce – wręczono po raz 50. Wyróżnienia te trafiają do artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej. Patronem nagrody jest etnograf, folklorysta i kompozytor Oskar Kolberg.
– To dzięki państwu nasza kultura jest wciąż kulturą żywą – powiedziała ministra kultury Hanna Wróblewska, zwracając się do tegorocznych laureatów podczas środowej (09.07) uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie. Jak napisała szefowa resortu kultury w słowie wstępnym publikacji, prezentującej sylwetki tegorocznych laureatów, wyróżnienie to stanowi „symbol uznania i wdzięczności dla artystów tworzących z potrzeby serca i z zamiłowania do rodzimych zwyczajów, obrzędów, muzyki i tańca, ginących rzemiosł, gwary i stroju, którzy z determinacją kultywują unikalne zjawiska, dbając o ich oryginalności transmisję międzypokoleniową. Dzięki laureatom Nagrody im. Oskara Kolberga kultura ludowa nie tylko przetrwała, ale wciąż inspiruje i znajduje nowe formy wyrazu we współczesnych świecie. Ich twórczość oraz działalność stanowi most łączący tradycję z nowoczesnością, przeszłość z teraźniejszością. To oni, poprzez swoją pasję i wytrwałą pracę, przypominają nam o korzeniach, z których wyrośliśmy i o wartościach, które kształtowały nasza tożsamość narodową” – podkreśliła.
Nagrodę dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego jury Nagrody przyznało pięciu artystkom. Oprócz Janiny Boroś i Janiny Pydo jej laureatkami zostały także: Maria Chlastawa – malarka z Zalipia, tworząca kwiatowe malowidła, tradycyjne wycinanki, firanki i ażurowe obrazy w lokalnym stylu Powiśla Dąbrowskiego (woj. małopolskie); Beata Legierska – koronczarka z Koniakowa (Górale Śląscy, woj. śląskie), wykonująca czepce techniką szydełkową, igiełkową i teneryfową; Marta Walczak-Stasiowska (Zakopane, Podhale, woj. małopolskie) – malarka, uznawana za jedną z najbardziej tradycyjnych artystek Podhala, tworzy obrazy, nawiązujące do dawnych motywów religijnych i pasterskich.
W kategorii „dla mistrza tradycji” nagrodę przyznano śpiewakowi, tancerzowi i harmoniście Franciszkowi Jesiakowi (Stara Krobia, Biskupizna, woj. wielkopolskie), który jest także bohaterem filmu „Wesele w Krobi Starej” oraz współtwórcą festiwalu Tabor Wielkopolski i nauczycielem młodych muzyków. Wyróżnienie specjalne w tej kategorii otrzymał jeden z jego uczniów – dudziarz, skrzypek, śpiewak i tancerz z Domachowa (Biskupizna, woj. wielkopolskie) Krzysztof Polowczyk. Artysta sprawuje także stanowisko prezesa Biskupiańskiego Zespołu Folklorystycznego z Domachowa i Okolic.
Nagrodzono także badaczy, naukowców i animatorów. Laureatami w tych kategoriach zostali Edward Henryk Cyfus (Olsztyn, Warmia, woj. warmińsko-mazurskie) – gawędziarz, pisarz, depozytariusz gwary warmińskiej, autor elementarza gwary warmińskiej, Remigiusz Mazur-Hanaj (Milanówek, Mazowsze, woj. mazowieckie) – muzyk, etnograf, animator, publicysta, dokumentujący muzykę ludową, współinicjator Domów Tańca, współautor źródłowych publikacji etnomuzykologicznych, a także Aldona Wojciechowska i Anastazja Sidor (Puńsk, Suwalszczyzna, woj. podlaskie) – badaczki i animatorki kultury litewskiej na Suwalszczyźnie, organizatorki warsztatów i spektakli obrzędowych.
Nagrodzono także kapele ludowe oraz zespoły folklorystyczne. Statuetki i dyplomy otrzymali członkowie Kapeli Ochodzita – kapeli smyczkowej z Rajcza (Beskid Śląski/ Żywiecki, woj. śląskie) działającej od 1995 r. i prezentującą muzykę górali żywieckich i śląskich, wykonywaną na tradycyjnym instrumentarium skrzypcowo basowym. Nagrody im. Kolberga otrzymały także Zespół Górali Czadeckich „Dawidenka” (Gaworzyce, Górale Czadeccy, woj. dolnośląskie) – wielopokoleniowa grupa odtwarzająca pieśni, tańce i stroje przesiedlonych z Bukowiny górali czadeckich, zespół Podhale Grupa Spiska z Jurgowa (Spisz, woj. małopolskie) promujący folklor polskiego Spisza, prezentujący męskie tańce pasterskie, a także Zespół Regionalny „Zbójnicek” z Zębu (Podhale, woj. małopolskie), kultywujący tradycje góralskie, podhalańskie tańce, śpiew i zwyczaje.
Doceniono także pracę instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej: nagrody im. Kolberga przyznano Limanowskiemu Domu Kultury (Limanowa, Lachy Limanowske, woj. małopolskie) – organizatorowi festiwalu Limanowska Słaza, a także warsztatów międzypokoleniowych i popularyzatorowi kultury ludowej Lachów Limanowskich – oraz działającemu od 1910 r. Śląskiemu Związkowi Chórów i Orkiestr (Katowice, Śląsk, woj. śląskie), organizacji zrzeszającej ponad 300 zespołów, prowadzącej festiwale i szkolenia.
Organizatorem konkursu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jego koordynacją zajmują się Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
Polska Agencja Prasowa / RL / opr. ToMa
Fot. PAP/Marcin Obara
