1 tydzień temu
Reumatoidalne zapalenie stawów (skrótowo określane mianem RZS, a dawniej nazywane gośćcem lub, błędnie, reumatyzmem) to przewlekła choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której przebiegu dochodzi do powstania i rozwoju stanu zapalnego w obrębie stawów. Jakie symptomy są charakterystyczne dla RZS? W jaki sposób diagnozuje się i leczy reumatoidalne zapalenie stawów?
RZS – co to takiego? Objawy schorzenia
Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą, charakteryzującą się przede wszystkim postępującym zapaleniem stawów. Zalicza się ją do najczęstszych chorób reumatycznych – dotyka bowiem około 1% globalnej populacji (szacunki są podobne również w Polsce, co w praktyce oznacza, iż w naszym kraju funkcjonuje kilkaset tysięcy pacjentów z RZS). Warto tu zaznaczyć, iż reumatoidalne zapalenie stawów, choć kojarzone głównie z przypadłością seniorów, może objawić się także w wieku średnim, a choćby młodzieńczym (i statystycznie dotyka 3 razy więcej kobiet niż mężczyzn).
Jak rozpoznać RZS? Objawy początkowe często są mylone z grypą czy przeziębieniem – obejmują bowiem uczucie osłabienia organizmu, a oprócz tego stan podgorączkowy lub niewysoką gorączkę, bóle mięśniowe, złe samopoczucie i utratę apetytu oraz spadek masy ciała. Tego typu symptomy mogą pojawiać się wraz z rozwojem objawów ze strony układu ruchu lub poprzedzać ich wystąpienie. Niemniej, wśród charakterystycznych symptomów RZS można wyróżnić dwie grupy:
- objawy stawowe – obejmujące ból stawów, ich sztywność (zwłaszcza sztywność poranną), obrzęki, tkliwość stawów na ucisk oraz ograniczenie ich ruchomości. W miarę postępu choroby dochodzi również do deformacji stawów i pojawienia się tak zwanych guzków reumatoidalnych – tkliwych struktur wyniesionych ponad powierzchnię skóry;
- objawy i powikłania pozastawowe, obejmujące wiele dolegliwości i schorzeń towarzyszących, takich jak: zaburzenia hematologiczne, zmiany zapalne naczyń krwionośnych, rozwój miażdżycy, powikłania oczne (zapalenie spojówek, problemy z widzeniem), uszkodzenia nerek, powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego (w tym zapalenie osierdzia, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatia), powikłania płucne (zapalenie opłucnej, śródmiąższowe zapalenie płuc) i inne.
Diagnostyka reumatoidalnego zapalenia stawów – jakie badania z krwi wykonać, by wykryć chorobę?
Na standardowy proces diagnostyczny reumatoidalnego zapalenia stawów składają się 4 elementy:
- wywiad lekarski z pacjentem – celem wywiadu jest sklasyfikowanie charakteru odczuwanych objawów, okoliczności ich występowania, czasu ich trwania oraz pozyskanie innych informacji, pozwalających na precyzyjne ustalenie rozpoznania;
- badanie fizykalne (przedmiotowe, palpacyjne), podczas którego lekarz może samodzielnie ocenić stopień obrzęku, zaawansowanie zmian zapalnych czy ruchomość stawów i ich tkliwość;
- badania laboratoryjne – obejmujące nie tylko wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP), ale przede wszystkim oznaczenie obecności przeciwciał specyficznych dla przebiegu RZS (takich jak przeciwciała przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowanemu – anty-CCP – oraz, mniej swoisty, ale przez cały czas istotny w procesie diagnostycznym reumatoidalny czynnik RF, o którym więcej informacji znajduje się na stronie alab.pl: https://www.alab.pl/badanie/czynnik-reumatoidalny-rf-ilosc-k21);
- badania obrazowe – najczęściej w diagnostyce RZS wykorzystuje się obrazowanie RTG, a rzadziej – USG stawów objętych zmianami oraz rezonans magnetyczny.
Reumatoidalne zapalenie stawów – leczenie
Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą, która wymaga wielopłaszczyznowego leczenia. Obejmuje ono przede wszystkim terapię farmakologiczną, uwzględniającą podawanie pacjentom leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz preparatów należących do grupy tak zwanych leków modyfikujących przebieg choroby (w pierwszej kolejności stosuje się metotreksat). Oprócz tego w leczeniu RZS wykorzystuje się również wsparcie psychologiczne, fizjoterapię i fizykoterapię, a także (w niektórych przypadkach) interwencje chirurgiczne.
Źródła:
- Filipowicz-Sosnowska, G. Goncerz, Reumatoidalne zapalenie stawów [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
- Dr n. med. Z. Guła, dr hab. n. med. Korkosz, Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS): przyczyny, objawy i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 14.09.2022
- Dr n. med. B. Grygiel-Górniak, dr hab. n. med. M. Puszczewicz, prof. UM, Kiedy zgłaszane objawy świadczą, a kiedy nie o reumatoidalnym zapaleniu stawów? [w:] Medycyna po Dyplomie 03/2017
- J. Kucharz, Reumatoidalne zapalenie stawów [w:] podyplomie.pl, dostęp: 07.04.2025
- Fiałek, Czym jest RZS? Jak często występuje, kogo dotyka? [w:] Centrum Wiedzy ALAB, alab.pl, dostęp: 07.04.2025
- Marcol-Majewska, G. Majewski, P. Kotyla, Reumatoidalne zapalenie stawów – propozycje postępowania diagnostycznego [w:] Forum Reumatologiczne 2017, tom 3, nr 2
- Majewski, A. Marcol-Majewska, P. Kotyla, Badanie obrazowe we wczesnym reumatoidalnym zapaleniu stawów [w:] Varia Medica 2018, tom 2, nr 2
- Felis-Giezma, Strategia leczenia chorych na reumatoidalne zapalenie stawów z uwzględnieniem czynników „złej prognozy” [w:] Varia Medica 2017, tom 1, nr 1
źródło: artykuł partnera, materiał sponsorowany
