20 godzin temu
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyznaczył nieprzekraczalny termin 31 maja 2025 roku na złożenie obowiązkowych oświadczeń przez znaczącą część emerytów. Konsekwencje niedopełnienia tego obowiązku mogą być niezwykle dotkliwe – w skrajnych przypadkach grozi choćby całkowite zawieszenie wypłaty świadczeń emerytalnych.
Fot. S8 / Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Obowiązek złożenia oświadczenia dotyczy przede wszystkim osób, które mimo osiągnięcia wieku emerytalnego, kontynuują aktywność zawodową i uzyskują dodatkowe przychody. Przepisy regulujące polski system emerytalny nakładają na tę grupę seniorów konieczność regularnego informowania ZUS o wysokości swoich zarobków. Na podstawie tych danych Zakład podejmuje decyzję o ewentualnym zmniejszeniu lub zawieszeniu wypłacanych świadczeń. Mechanizm ten ma zapobiegać sytuacjom, w których osoby o wysokich dochodach z pracy zawodowej pobierałyby jednocześnie pełne świadczenia emerytalne.
System rozliczeń opiera się na ściśle określonych progach zarobkowych. jeżeli przychody emeryta przekraczają 70 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale pozostają niższe niż 130 procent tej kwoty, ZUS zmniejsza świadczenie emerytalne. W przypadku zarobków przekraczających 130 procent przeciętnej pensji, świadczenie może zostać całkowicie zawieszone. Dlatego tak istotne jest terminowe składanie oświadczeń – pozwala to uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek w postaci nagłego wstrzymania wypłat.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, iż oświadczenie powinno zawierać szczegółowe informacje o wszystkich źródłach dochodu emeryta. Dotyczy to nie tylko wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, ale również przychodów z umów cywilnoprawnych, działalności gospodarczej czy innych form zarobkowania. Warto zauważyć, iż niektóre rodzaje dochodów, takie jak przychody z wynajmu prywatnych nieruchomości czy zyski kapitałowe, nie są wliczane do limitu i nie wpływają na wysokość emerytury.
Problem terminowego składania deklaracji nabiera szczególnego znaczenia w kontekście alarmujących danych dotyczących wysokości świadczeń emerytalnych w Polsce. Od 1 marca 2025 roku emerytura minimalna wynosi 1878,91 złotych brutto, co dla wielu seniorów stanowi kwotę niewystarczającą na pokrycie podstawowych kosztów życia. Tymczasem statystyki pokazują, iż coraz więcej osób otrzymuje świadczenia jeszcze niższe – tak zwane emerytury groszowe.
Dane przedstawione przez ZUS podczas niedawnego posiedzenia sejmowej komisji ds. polityki senioralnej rysują niepokojący obraz. W 2011 roku emerytury poniżej kwoty minimalnej pobierało 23,9 tysiąca osób. W ciągu zaledwie trzynastu lat liczba ta wzrosła do szokujących 433,1 tysiąca. Oznacza to, iż problem dotyka w tej chwili osiemnastokrotnie większą grupę seniorów niż jeszcze kilkanaście lat temu. Średnia wysokość emerytury groszowej wynosi w tej chwili około 1200 złotych, ale najbardziej dramatyczne przypadki dotyczą około pięciuset osób, które otrzymują świadczenia w wysokości zaledwie kilku złotych miesięcznie.
Szczególnie alarmujący jest fakt, iż problem mikroskopijnych emerytur w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotyka kobiet. Stanowią one aż 77 procent wszystkich osób otrzymujących świadczenia poniżej ustawowego minimum. Tylko 23 procent tej grupy to mężczyźni. Ta dysproporcja odzwierciedla szersze problemy społeczne – przerwy w karierze zawodowej związane z macierzyństwem, niższe wynagrodzenia kobiet oraz częstsze zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin przekładają się na znacząco niższe emerytury w wieku senioralnym.
Obowiązek składania oświadczeń o przychodach do ZUS wynika z przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Regulacje te mają na celu racjonalizację wydatków publicznych poprzez dostosowanie wysokości świadczeń do rzeczywistej sytuacji finansowej emerytów. Jednak w praktyce system ten nakłada dodatkowe obciążenia administracyjne na osoby starsze, które często mają trudności z poruszaniem się w gąszczu biurokratycznych procedur.
Warto podkreślić, iż oświadczenie można złożyć na kilka sposobów. Najprostszą metodą jest skorzystanie z platformy elektronicznej PUE ZUS, która umożliwia dopełnienie formalności bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie. Dla osób preferujących tradycyjne metody kontaktu, dostępna jest opcja przesłania dokumentów pocztą lub złożenia ich bezpośrednio w placówce ZUS. W przypadku trudności z samodzielnym wypełnieniem formularzy, seniorzy mogą skorzystać z pomocy pracowników Zakładu.
Eksperci ds. zabezpieczenia społecznego zwracają uwagę, iż problem groszowych emerytur będzie się pogłębiał w nadchodzących latach. Jest to konsekwencja reformy systemu emerytalnego wprowadzonej w 1999 roku, która uzależniła wysokość świadczeń od sumy zgromadzonych składek. W efekcie osoby pracujące krótko, z przerwami w karierze zawodowej lub otrzymujące niskie wynagrodzenia, mogą liczyć na emerytury niepozwalające na godne życie.
Osobną kwestią jest problem tak zwanych emerytur wcześniejszych. Osoby, które przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego zdecydowały się na przejście na emeryturę, podlegają surowszym ograniczeniom dotyczącym dodatkowych zarobków. W ich przypadku choćby stosunkowo niewielkie przychody z pracy mogą skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia. Dlatego dla tej grupy terminowe złożenie oświadczenia do ZUS ma szczególne znaczenie.
Warto również pamiętać, iż od 1 stycznia 2022 roku funkcjonuje w Polsce program Polski Ład, który wprowadził istotne zmiany w systemie podatkowym. Jednym z jego elementów jest zwolnienie z podatku dochodowego emerytur do wysokości 2500 złotych brutto miesięcznie. Seniorzy, których świadczenia nie przekraczają tej kwoty, nie muszą odprowadzać podatku dochodowego, co nieco poprawia ich sytuację finansową. Jednak dla osób otrzymujących emerytury groszowe ta ulga ma ograniczone znaczenie – problem stanowi sama wysokość świadczenia podstawowego, a nie obciążenia podatkowe.
System emerytalny w Polsce stoi przed ogromnymi wyzwaniami związanymi ze starzeniem się społeczeństwa i niekorzystnymi trendami demograficznymi. Według prognoz GUS, w 2050 roku osoby w wieku 65+ będą stanowić ponad 30 procent populacji kraju. Oznacza to, iż problem zabezpieczenia godnej starości dla coraz większej liczby seniorów będzie narastał, a kwestia minimalnych standardów życia emerytów stanie się jednym z kluczowych wyzwań społecznych i ekonomicznych.
W obliczu tych wyzwań, obowiązek składania regularnych oświadczeń do ZUS może wydawać się drugorzędny. Jednak to właśnie od dopełnienia tych formalności zależy nieprzerwana wypłata świadczeń, które dla wielu seniorów stanowią jedyne źródło utrzymania. Dlatego tak ważne jest, aby emeryci pamiętali o zbliżającym się terminie 31 maja i dopełnili wymaganego obowiązku.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi kampanię informacyjną mającą na celu przypomnienie emerytom o konieczności złożenia oświadczeń. Informacje na ten temat są dostępne na stronie internetowej ZUS, w placówkach oraz przekazywane za pośrednictwem mediów. Instytucja apeluje o niepozostawianie tej sprawy na ostatnią chwilę, co pozwoli uniknąć ewentualnych opóźnień w rozpatrywaniu dokumentów.
Podsumowując, zbliżający się termin 31 maja 2025 roku jest datą, o której powinni pamiętać wszyscy emeryci łączący pobieranie świadczeń z aktywnością zawodową. Złożenie wymaganego oświadczenia o przychodach to nie tylko formalność, ale przede wszystkim zabezpieczenie przed ryzykiem zmniejszenia lub zawieszenia emerytury. W obliczu rosnącego problemu groszowych świadczeń w Polsce, każda złotówka ma znaczenie dla budżetów domowych seniorów.
