NOWY WIŚNICZ. „Wyskubki i swaty” w ramach 20. Małopolskiego Festiwalu Smaku

Już w niedzielę w Nowym Wiśniczu zaplanowano prawdziwe święto smaków, czyli 20. Małopolski Festiwal Smaku. Dla gości przygotowano warsztaty i pokazy kulinarne z Pascalem Brodnickim i Andrzejem Polanem, a także degustacje tradycyjnych potraw przygotowanych przez koła gospodyń wiejskich.

Podczas wydarzenia odbędzie się również widowisko pn. „Wyskubki i swaty”, które powstało podczas projektu „Ze skrzyni wiannej – tradycje i obrzędy inspiracją wiśnickiej społeczności” realizowanego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska. Edycja 2025.

W trakcie realizacji spotkań i warsztatów uczestnicy poznawali lokalne zwyczaje i tradycje inspirowane typowymi dla miejscowej wsi, tzw. „chałupniczokami”. Były to spotkania „po chałupach”, podczas których wykonywano zwyczajowe czynności podyktowane porą roku i najczęściej były wykonywane w gronie najbliższej rodziny, sąsiadów i znajomych.

Do takich należało wyplatanie koszyków (w Królówce), krążenie kapusty czy darcie pierza (ta czynność najczęściej odbywała się w domach, gdzie były panny na wydaniu, bo poduszki i pierzyny były częścią stopniowo gromadzonego posagu). Wówczas w jednej izbie przez kilka kolejnych wieczorów gromadziło się kilkanaście osób. Głównie były to kobiety i dziewczęta, do których kolejno dołączali kawalerowie i mężczyźni.

Wieczory te należały do radosnych i przeważnie kończyły się śpiewami i tańcami. Podczas takich spotkań często dochodziło do kojarzenia par lub swatania. Dlatego też w ramach projekty zostały przybliżyć zwyczaj darcia pierza (wyskubek, przyśpiewki, muzyka towarzysząca, zabawne psoty), a także powiązana z nim symbolika skrzyni wiannej oraz tradycyjny dla mikroregionu strój ludowy.

Kolejnym ogniwem projektu były warsztaty teatralno-obrzędowe, oraz próby taneczno-wokalne, na bazie których zostało przygotowane finalne widowisko ukazujące symbolikę i koloryt zwyczaju „Wyskubki i swaty”, które zostanie zaprezentowane na scenie wiśnickiego rynku.

Na zakończenie wydarzenia koncert Staszka z Gór z zespołem.