Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza nową definicję okresu zatrudnienia. Od początku 2026 roku staż pracy nie będzie już liczony wyłącznie na podstawie umowy o pracę. Do okresu zatrudnienia wliczą się również inne formy aktywności, o ile odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z przepisami, do stażu zaliczone zostaną m.in.:
- umowy zlecenia oraz inne umowy o świadczenie usług,
- okresy prowadzenia działalności gospodarczej,
- współpraca z osobą prowadzącą działalność,
- członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych,
- czas zawieszenia działalności z powodu opieki nad dzieckiem,
- praca zarobkowa wykonywana za granicą.
Jak podkreśla resort pracy, zmiana ma na celu „wyrównanie szans pomiędzy różnymi formami aktywności zawodowej po 1999 roku”. Dzięki temu osoby, które latami pracowały na umowach cywilnoprawnych lub prowadziły firmę, nie będą już traktowane gorzej od etatowców.
ZUS potwierdzi Twój staż. Bez zaświadczenia okres się nie liczy
Nowe zasady zakładają, iż potwierdzenie okresów składkowych leżeć będzie wyłącznie po stronie ZUS. Każdy, kto chce doliczyć dawne zlecenia czy działalność gospodarczą do swojego stażu pracy, będzie musiał uzyskać stosowne zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Wniosek będzie można złożyć jedynie elektronicznie poprzez system PUE ZUS. Po jego rozpatrzeniu pracownik otrzyma elektroniczny dokument, który przekaże swojemu pracodawcy. Dopiero na jego podstawie firma zaktualizuje dane dotyczące stażu zatrudnienia.
ZUS przygotowuje się do wprowadzenia nowych formularzy i systemów obsługi wniosków. Instytucja już zapowiedziała, iż nie będzie możliwości potwierdzenia okresów pracy na podstawie umów papierowych czy oświadczeń. Jedynym dokumentem akceptowanym przez pracodawcę będzie zaświadczenie z ZUS.
24 miesiące na złożenie wniosku – potem będzie za późno
Każdy pracownik będzie miał dokładnie 24 miesiące na złożenie wniosku o potwierdzenie okresów składkowych. Po upływie tego czasu prawo do ich zaliczenia przepadnie.
Zgodnie z art. 5 ustawy:
„Okresów nieudokumentowanych w terminach pracodawca nie wlicza do okresu zatrudnienia pracownika.”
Oznacza to, iż kto nie złoży wniosku w ciągu dwóch lat, nie będzie mógł już w przyszłości doliczyć dawnych zleceń ani działalności gospodarczej do swojego stażu zawodowego. To najważniejszy przepis – spóźnienie choćby o jeden dzień oznacza utratę prawa do tych okresów.
Fala wniosków do ZUS – system przygotowuje się na rekordowe obciążenie
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, iż o potwierdzenie okresów składkowych wystąpi od 3 do 4 milionów Polaków. Najczęściej będą to osoby, które:
- prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą,
- łączyły naukę z dorabianiem na umowie zlecenia,
- zawieszały działalność z powodu opieki nad dzieckiem,
- pracowały poza granicami Polski, odprowadzając składki w kraju.
ZUS już teraz planuje rozbudowę infrastruktury elektronicznej i zatrudnienie dodatkowych pracowników. Urzędnicy spodziewają się ogromnego zainteresowania w pierwszych miesiącach po wejściu ustawy w życie.
Więcej dni urlopu, dłuższe wypowiedzenie i wyższe odprawy
Nowe zasady liczenia stażu pracy wpłyną bezpośrednio na realne korzyści dla zatrudnionych. Liczba dni urlopu, długość okresu wypowiedzenia, wysokość odprawy czy nagrody jubileuszowe – wszystkie te świadczenia zależą od stażu pracy.
Obecnie pracownik z mniej niż 10-letnim stażem ma prawo do 20 dni urlopu, a powyżej 10 lat – do 26 dni. Po zmianach osoba, która ma np. 7 lat pracy na etacie i 4 lata na zleceniu, po potwierdzeniu tego w ZUS, automatycznie uzyska 26 dni urlopu.
Dłuższy staż to również większe odprawy przy rozwiązaniu umowy, wyższe dodatki jubileuszowe oraz wydłużony okres wypowiedzenia. Dla wielu pracowników zmiana ta będzie realnym awansem w sferze uprawnień pracowniczych.
Kto zyska, a komu zmiany nic nie dadzą
Na nowych przepisach zyskają przede wszystkim osoby, które przez część kariery zawodowej nie były zatrudnione na etacie, ale odprowadzały składki z innych tytułów.
Najwięcej zyskają:
- pracownicy z przeszłością w zleceniach lub prowadzący firmę,
- samozatrudnieni, którzy wracają do etatu,
- rodzice, którzy zawieszali działalność z powodu opieki nad dzieckiem,
- osoby pracujące za granicą i odprowadzające składki.
Przykład: Anna prowadziła działalność gospodarczą w latach 2011–2018, a następnie podjęła pracę etatową. Po wejściu w życie nowych przepisów będzie mogła doliczyć ten okres do stażu, jeżeli złoży wniosek do końca 2027 roku.
Z drugiej strony, zmiana nie obejmie osób pracujących na umowach o dzieło ani tych, które nigdy nie opłacały składek. Nie skorzystają również ci, którzy przegapią 24-miesięczny termin.
Czy zmiany wpłyną na przyszłe emerytury
Bezpośrednio – nie. Reforma dotyczy wyłącznie Kodeksu pracy, a nie ustawy o emeryturach i rentach. Jednak dla osób, które jeszcze nie przeszły na świadczenie, doliczenie zleceń lub działalności może zwiększyć łączny staż składkowy i przyspieszyć nabycie prawa do emerytury minimalnej. W dłuższej perspektywie może to również podnieść wysokość samego świadczenia.
Jak przygotować się do zmian – poradnik krok po kroku
Eksperci zalecają, by nie czekać do ostatniej chwili. Jeszcze przed wejściem przepisów w życie warto:
- Zalogować się na PUE ZUS i sprawdzić swoje okresy składkowe.
- Zebrać dokumenty potwierdzające dawne zlecenia lub działalność gospodarczą.
- Po 1 stycznia 2026 roku złożyć wniosek elektroniczny o wydanie zaświadczenia.
- Dostarczyć zaświadczenie pracodawcy – najlepiej jeszcze przed końcem 2027 roku.
ZUS apeluje, by nie odkładać tego na ostatnią chwilę, ponieważ spodziewa się dużych kolejek również w systemie elektronicznym.
Nowe obowiązki pracodawców – kadry czeka rewolucja
Zmiany obejmą również przedsiębiorców. Każda firma będzie musiała zaktualizować swoje regulaminy pracy, zasady wynagradzania i systemy kadrowe. Pracodawcy będą zobowiązani do ponownego przeliczenia stażu pracy zatrudnionych i przechowywania elektronicznych zaświadczeń z ZUS.
Dla dużych organizacji oznacza to ogromne zmiany administracyjne, a dla mniejszych firm – dodatkowe obowiązki formalne i konieczność aktualizacji dokumentacji.
Harmonogram reformy i najważniejsze terminy
Zmiany wejdą w życie etapami – najpierw w sektorze publicznym, a następnie w prywatnym. Czas na złożenie wniosków do ZUS upłynie 31 grudnia 2027 roku. Po tej dacie nie będzie już możliwości wliczenia wcześniejszych okresów składkowych.
Najczęstsze pytania o nowy staż pracy
Czy muszę składać wniosek, jeżeli pracowałem tylko na etacie?
Nie, pracownicy zatrudnieni wyłącznie na umowie o pracę nie muszą podejmować żadnych działań.
Czy ZUS potwierdzi zlecenia sprzed kilkunastu lat?
Tak, jeżeli były odprowadzane od nich składki.
Co się stanie, jeżeli nie zdążę z wnioskiem?
Po upływie 24 miesięcy okresy te nie będą już wliczane do stażu pracy.
![Pierwszaki z "Trójki" promowały bezpieczeństwo na drodze [FOTO]](https://zambrow.org/static/files/gallery/130/1759784_1762338878.webp)
