Nie masz minimalnej emerytury? ZUS i tak wypłaci ponad 1700 zł. Sprawdź, kto skorzysta

Nie każdy, kto nie wypracował minimalnej emerytury, zostaje bez wsparcia. Dzięki programowi Mama 4 Plus rodzice czwórki dzieci mogą otrzymać świadczenie uzupełniające od ZUS, które sięga ponad 1700 zł na rękę – pod warunkiem spełnienia określonych wymogów.

fot. Warszawa w Pigułce

Mama 4 Plus: jak działa rodzicielska emerytura uzupełniająca? ZUS wypłaci choćby 1700 zł

Rodzice czwórki dzieci, którzy nie zdołali wypracować prawa do minimalnej emerytury, nie muszą zostawać bez środków do życia. Od 2019 roku funkcjonuje rodzicielskie świadczenie uzupełniające, potocznie nazywane „emeryturą matczyną” lub programem Mama 4 Plus. Dzięki niemu matki, a w niektórych sytuacjach także ojcowie, mogą liczyć na wsparcie w wysokości odpowiadającej najniższej emeryturze – w tej chwili ponad 1700 zł netto miesięcznie.

Kto może dostać rodzicielskie świadczenie uzupełniające?

Podstawowym adresatem świadczenia są matki, które urodziły i wychowały co najmniej czworo dzieci. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki, dzięki którym świadczenie może zostać przyznane również ojcom – dotyczy to sytuacji, gdy matka dzieci zmarła, porzuciła rodzinę lub na dłuższy czas zaprzestała wychowywania potomstwa.

Warunki nie ograniczają się wyłącznie do liczby dzieci. Aby otrzymać emeryturę uzupełniającą, trzeba spełnić również wymogi:

• osiągnąć wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn),
• mieszkać w Polsce i mieć tu centrum interesów życiowych przez co najmniej 10 lat po ukończeniu 16. roku życia,
• nie posiadać dochodu gwarantującego utrzymanie (czyli nie pobierać minimalnej emerytury lub wyższych świadczeń).

Świadczenie mogą otrzymać zarówno obywatele Polski, jak i osoby z obywatelstwem UE, EOG, Szwajcarii czy cudzoziemcy z prawem legalnego pobytu w Polsce.

Jakie dochody są brane pod uwagę?

Przy ustalaniu prawa do świadczenia ZUS analizuje wszystkie źródła dochodów. Pod uwagę brane są m.in.:

• wynagrodzenia z pracy,
• emerytury i renty, w tym zagraniczne,
• dochody z gospodarstwa rolnego,
• przychody z agroturystyki,
• zasiłki chorobowe i macierzyńskie.

Świadczenie nie przysługuje osobom, które:

• mają przyznaną minimalną emeryturę,
• zostały prawomocnie pozbawione lub ograniczone we władzy rodzicielskiej,
• na dłuższy czas zaprzestały wychowywania dzieci,
• odbywają karę więzienia (z wyjątkiem systemu dozoru elektronicznego),
• na stałe wyjechały z Polski.

Jak i gdzie złożyć wniosek?

Świadczenie przyznawane jest na wniosek zainteresowanego. Najczęściej trafia on do ZUS, choć w przypadku osób podlegających ubezpieczeniu rolniczemu decyzję może wydać KRUS.

Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o sytuacji rodzinnej i materialnej, w którym trzeba potwierdzić m.in.:

• liczbę i wychowanie dzieci,
• ewentualne przerwy w opiece i ich przyczyny,
• miejsce zamieszkania,
• uzyskiwane dochody,
• posiadanie gospodarstwa rolnego,
• fakt pobierania lub niepobierania innych świadczeń.

Wiele okoliczności trzeba udokumentować zaświadczeniami (np. z urzędu skarbowego, gminy czy od pracodawcy). W innych przypadkach wystarczy oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Ile wynosi świadczenie?

Wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego odpowiada najniższej emeryturze, która od marca 2025 roku wynosi 1878,91 zł brutto. Oznacza to, iż na rękę można otrzymać ponad 1700 zł miesięcznie.

Jeżeli ktoś ma już emeryturę lub rentę, ale niższą niż minimalna, świadczenie stanowi dopłatę do tej kwoty. Świadczenie podlega corocznej waloryzacji 1 marca.

Prawo do emerytury matczynej ustaje, gdy przestają istnieć warunki jej przyznania, np.:

• osoba zacznie osiągać dochody pozwalające na samodzielne utrzymanie,
• wyjedzie z Polski na stałe,
• okaże się, iż zataiła ważne informacje lub złożyła fałszywe oświadczenia.

W przypadku nienależnie pobranych świadczeń ZUS może zażądać ich zwrotu. Co do zasady okres ten wynosi maksymalnie 12 miesięcy, ale gdy osoba celowo wprowadzi organ w błąd – choćby 3 lata.

Odwołania i obowiązki beneficjentów

Od decyzji ZUS lub KRUS można się odwołać – najpierw wnosząc wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a następnie kierując skargę do sądu administracyjnego.

Beneficjenci świadczenia mają obowiązek informować organ o każdej zmianie sytuacji życiowej, która może wpływać na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Zaniechanie tego obowiązku grozi wstrzymaniem wypłat.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające stało się jednym z kluczowych elementów polityki społecznej państwa wobec rodzin wielodzietnych. Choć budzi kontrowersje – głównie w kwestii kosztów budżetowych – dla tysięcy kobiet i mężczyzn, którzy poświęcili życie wychowaniu dzieci kosztem kariery zawodowej, stanowi realne zabezpieczenie na starość.