Kim był architekt „czerwonego kościoła” w Rawiczu? Historia Alexisa Langera

Alexis Langer pochodził z rodziny ewangelickiej. Jego ojciec był wojskowym, matka pochodziła ze sfer kupieckich. Gdy miał 14 lat został oddany na naukę do mistrza murarskiego w Oławie, a po przenosinach rodziny do Kłodzka, tam praktykował. W tym czasie (lata 1845 - 46) uczył się we wrocławskiej Królewskiej Szkole Sztuk, Budownictwa i Rzemiosła, by przygotować się do egzaminów cechowych.

Droga zawodowa Alexisa Langera

Była to szkoła, którą dzisiaj nazwano by ,,zawodową”. W 1848 r., po zdanych egzaminach, Alexis Langner uzyskał tytuł mistrza murarskiego i wraz z rodziną przeniósł się do Wrocławia. Dwa lata później prawdopodobnie udał się w podróż po Niemczech. Poznał wówczas najważniejsze gotyckie budowle sakralne, zetknął się z wybitnymi architektami, szczególnie związanymi z pracami przy katedrze w Kolonii, uznawanej za idealny wzorzec niemieckiego gotyku.

Alexis Langer kształcił się dalej u boku wrocławskich architektów. Powoli skierował się w stronę kościoła katolickiego, a obok przekonań - decydującą rolę zdają się pełnić sprawy praktyczne. Kościół katolicki był bowiem w budownictwie niezależny od państwa, które wymagało od architektów ukończenia studiów wyższych.

W 1852 r. Langer otrzymał pierwsze duże, samodzielne zlecenie - budowę kamienicy na rogu ul. Krupniczej i Włodkowica we Wrocławiu (stoi do dzisiaj). Momentem przełomowym w jego karierze było otrzymanie wyróżnienia w konkursie na kościół wotywny w Wiedniu (1855 r.). Nagroda zwróciła na niego uwagę zleceniodawców, głównie ze Śląska.

W latach 1853 - 1857 Alexis Langner realizował swój pierwszy neogotycki kościół w Tułach koło Olesna. W ślad za tym napłynęły następne zamówienia - budowa kościoła w Wołczynie, projekt kaplicy przedpogrzebowej na cmentarzu katedralnym św. Wawrzyńca we Wrocławiu (obecnie kościół zielonoświątkowy przy ul. Miłej) i kaplicy w alumnacie. Był to początek współpracy architekta z kurią wrocławską, a przede wszystkim biskupem Heinrichem Försterem, który stał się wielkim mecenasem artysty.

Na początku 1858 r. Langer przeszedł na katolicyzm. Najpoważniejszym jego dziełem z tego okresu był kościół św. Michała we Wrocławiu budowany w latach 1862 - 1871. Z tą budowlą zawsze utożsamiano architekta, przyniosła mu sławę, ale też... była źródłem kłopotów. 8 maja 1868 r. zawaliła się jedna z wież budowanego kościoła. Odtąd biskup Förster odsunął architekta od zamówień kościelnych. Pod koniec lat 80. XIX wieku Langer wrócił do budownictwa sakralnego, głównie na terenie Wielkopolski, gdzie wybudował 6 świątyń.

Alexis Langer intensywnie pracował do końca życia. Prawdopodobnie zaprojektował 23 kościoły, w tym 3 kaplice, a także kilka obiektów świeckich. Zmarł w zapomnieniu, mając 79 lat, 21 września 1904 r. Pochowano go przy murach prezbiterium kaplicy św. Wawrzyńca we Wrocławiu, którą sam projektował. Grób się nie zachował.

Alexis Langer zaprojektował kościół pw. Chrystusa Króla i Zwiastowania N.M.P. w Rawiczu

Jednym z projektów, które wyszły spod ręki Alexisa Langera jest kościół farny w Rawiczu. Charakterystyczną cechą projektów Langnera są wysokie, smukłe, monumentalne wieże. Wieża rawickiego kościoła, według projektu z lat ok. 1860 -1862 (przerobionego pod koniec XIX w.) miała liczyć podobno choćby w granicach 100 m (jej wysokość wynosi ok. 50 m). Świątynia była konsekrowana 5 maja 1907 r. przez bpa Edwarda Likowskiego pw. Zwiastowania N.M.P. Natomiast, 10 października 1961 r. - dekretem ówczesnego prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego - kościół otrzymał drugi tytuł: „Chrystusa Króla”.

Rawicki kościół zbudowany jest na bazylikowym planie krzyża, ma nawę główną i dwie nawy boczne, wszystkie zwieńczone ołtarzami. We wnętrzu trzynawowej świątyni znajdują się cztery ołtarze (w lewej nawie są dwa ołtarze, jeden po lewej stronie prezbiterium, drugi - w bocznej kaplicy Wieczystej Adoracji. W ołtarzu usytuowanym w prawej nawie znajduje się wizerunek Matki Boskiej Rawickiej.

Warto odnotowac, iż pierwsze, tymczasowe, boczne ołtarze z 1902 r. nie zadowoliły wiernych. Zlecenie na wykonanie nowego bocznego ołtarza południowego, około 1907 r. otrzymała firma Antoniego Szymańskiego z Pleszewa. Fundusze planowano uzyskać m.in. ze sprzedaży specjalnie wyemitowanych kartek pocztowych. Wydrukowano je w dwóch językach: po polsku i niemiecku. Jest na nich widok kościoła oraz wizerunek Matki Boskiej Rawickiej.

W XIX w. ewangelicy stanowili ok. 70 - 80%, Żydzi, podobnie jak katolicy, 10 - 15% mieszkańców miasta. Wśród katolików 2/3 stanowili Niemcy, a 1/3 Polacy. Właśnie dlatego widokówki drukowane były w dwóch językach.

Obraz Matki Boskiej Rawickiej - jedno z najcenniejszych dzieł w rawicki kościele

Jednym z najcenniejszych dzieł sztuki, które znajdują się w rawickim kościele jest obraz - Matka Boska Rawicka, namalowany w 1871 r. przez Carla Wohnlicha, który prawdopodobnie wywodził się z artystycznego kręgu akademii sztuki w Monachium. Obraz nawiązuje w warstwie malarskiej do „Madonny Sykstyńskiej” Rafaela, czczony był przez rawiczan jeszcze zanim wybudowany został kościół. Świadectwem otrzymanych łask i wysłuchanych modlitw przez Matkę Boską Rawicką są wota. Obraz znalazł się w Rawiczu dzięki staraniom Komitetu Katolickiego - z księdzem proboszczem Antonim Gaertigiem i aptekarzem Wernerem na czele.

Źródła: Wikipedia, geocaching.com, TPR, Henryk Pawłowski „Staromiejski przewodnik - Rawicz”, Tajemniczy Wrocław