Jarociniacy walczyli z bolszewikami w 1920 roku. 105. rocznica "Cudu nad Wisłą"

Zdjęcie: Jarociniacy walczyli z bolszewikami w 1920 roku. Żołnierze na froncie w okolicy Wilejki

Wojna pomiędzy odrodzoną Polską a Rosją była nieunikniona ze względu na nieustaloną granicę między obu państwami. Rosjanie rościli sobie pretensje do terenów zajmowanych przez mniejszości etniczne, które Polacy uznawali za swoje ze względu na przynależność do Rzeczpospolitej w czasach sprzed rozbiorów. Wycofanie się z tego obszaru wojsk niemieckich w 1919 roku stało się zarzewiem wydarzeń w latach 1919 - 1921.

Gdybyśmy dzisiaj chcieli zadać sobie pytanie, co czekało Polskę i Polaków, gdyby w 1920 roku nacierający na Warszawę bolszewicy pokonali polską armię, odpowiedzi udziela prof. Tomasz Nałęcz:

"W 1920 roku uniknęliśmy ogromnego nieszczęścia, gdyby komuniści zwyciężyli, Polska stałaby się republiką sowiecką. Polski robotnik i chłop nie dopatrzyli się w propozycji idącej ze Wschodu jakiejś szansy na zmianę swego położenia. Widzieli jedynie mord, zniszczenie, utratę wywalczonej dopiero niepodległości. Polacy wykazali wówczas ogromną odporność na pokusę komunizmu według wzoru sowieckiego".

Bitwa Warszawska - zaliczana do najsłynniejszych w dziejach świata

Bitwa Warszawska jest zaliczana do najsłynniejszych bitew w historii świata, ale nie rozgrywała się jednego dnia, działania wojenne związane z obroną Warszawy trwały od 13 do 25 sierpnia 1920 r. Sierpniowa victoria polskich wojsk skazanych - z wielu powodów - na porażkę powstrzymała ekspansję komunizmu w Europie. Nazywana jest też "Cudem nad Wisłą", ponieważ w momencie gdy do niej doszło, Wojsko Polskie było w bardzo trudnym położeniu - od miesięcy Armia Czerwona zwycięsko otwierała sobie drogę na Warszawę i kilka dni przed ostatecznym uderzeniem, z wojskowego punktu widzenia, nie było szans na zatrzymanie Armii Czerwonej i obrony Warszawy.

Jednak ryzykowne kontruderzenie polskiej armii znad rzeki Wieprz, rozpoczęte 16 sierpnia 1920 r., było doskonałym posunięciem taktycznym polskiego dowództwa, które zmusiło wojsko bolszewickie do wycofania się i zdecydowało o pozytywnym dla Polski zakończeniu wojny.

Jarociniacy walczący w wojnie polsko-bolszewickiej

Wśród walczących w wojnie polsko-bolszewickiej byli mieszkańcy Jarocina i okolicznych wsi. Dla wielu z nich tułaczka wojenna zaczęła się od zaciągu na front I wojny
światowej w 1914 r. Po jej zakończeniu, stanowili trzon jarocińskich kompanii powstańczych w 1918 r., które zostały włączone później do 69 pułku piechoty wielkopolskiej.

Na przełomie stycznia i lutego 19120 r. pułk został przerzucony na front wschodni w okolice Bobrujska i Wilejki. Pierwsze walki z bolszewikami, w których brali udział jarociniacy rozpoczęły się już 17 maja 1920 roku pod Berezyną.

W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku poległo 46 jarociniaków, pochodzili z Jarocina i okolicznych wiosek.

Nasi Bohaterowie z 1920 roku. Przypomnijmy ich nazwiska:

• Ignacy Andruszkiewicz Ignacy z Panienki. Poległ 1 czerwca 1920 r. Miał 20 lat.
• Jan Andrzejczak z Komorza k. Żerkowa. Zmarł w szpitalu 14 wojskowym w Krakowie 14 maja 1920 r. Miał 26 lat.
• Stanisław Antoszewski Stanisław z Brzóstkowa k. Żerkowa. Poległ na polu chwały 24 lipca 1920 r.
• Antoni Bajerowicz z Ciświcy. Zmarł na skutek ran 4 sierpnia 1920 r. w Konstantynowie.
• Marcin Bernacik z Annapola. Rozstrzelany przez bolszewików w 1920 r.
• Tadeusz Ciszak z Noskowa. Zginął na Polesiu 10 kwietnia 1920 r. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Bobrujsku.
• Stefan Dziubaczyk z Magnuszewic - lat 19.
• Ignacy Feller Ignacy z Racendowa. Poległ 6 lipca 1920 r.
• Władysław Giełdzik z Łowęcic. Zmarł w szpitalu polowym na Podolu 17 stycznia 1920 r. Miał 31 lat.
• Stanisław Goliński z Twardowa. Poległ 1 kwietnia 1920 r. podczas ataku na wieś Filanówka.
• Stanisław Guszczak z Klęki k. Nowego Miasta n/Wartą. Zmarł w szpitalu polowym w Bobrujsku. Miał lat 19.
• Ignacy Hałas z Antonina. Poległ w bitwie o Warszawę 17 sierpnia 1920 r. Miał 21 lat.
• Franciszek Jacewicz z Goli. Zmarł na skutek strzału w płuca 14 sierpnia 1920 r. w bitwie o Warszawę. Miał 21 lat.
• Antoni Jackowiak z Goliny. Zmarł na skutek obrażeń od strzału armatniego 2 lipca 1920 r. Miał 19 lat.
• Ignacy Joachimiak z Lgowa. Poległ w czasie walk 22 marca 920 r. Miał 21 lat.
• Antoni Kałmucki Antoni z Zakrzewa k. Jarocina, Zginął w czasie walk 15 lipca 1920 r.
• Wawrzyb Kaźmierczak Wawrzyn z Mieszkowa. Zginął pod Grosowem śmiercią bohaterską 15lipca 1920 r.
• Tomasz Kiczke z Wyszek k. Jarocina. Poległ na polu chwały 15 czerwca1920 r.
• Szczepan Kmieć ze Słupi. Zginął w czasie walk o Warszawę 18 sierpnia 1920 r.
• Stanisła Kraska z Chrzana. Poległ w czasie walk pod Szaciłkami 12 kwietnia 1920 r.
• Macin Kubiak z Chrzana. Poległ 19 maja 1920 r. na Białorusi.
• Kasper Kubicki z Mieszkowa. Zmarł w szpitalu w Lublinie 13 lipca 1920 r. Miał 19 lat.
• Antoni Kujawa z Chrzana. Zginął w czasie walk 12 października 1920 r.
• Antoni Marciniak z Franowa k. Witaszyc. Zginął w czasie walk 14 września 1920 r.
• Ignacy Matuszczak z Siedlemina. Zginął w czasie walk 8 lipca na Wołyniu.
• Molus Franciszek z Witaszyc. Zginął w czasie walk 23 maja 1920 r. Miał 19 lat.
• Franciszek Niewiada z Osieka. Zginął na skutek strzału w pierś.
• Franciszek Nowak z Roszkowa - ppor. dowódca kompanii. Zginął 26 maja 1920 r.
• Józef Nowak z Wyszek. Zginął na froncie w Bobrujsku.
• Franciszek Olbiński z Mieszkowa. Zmarł wskutek ran 1 sierpnia 1920 r. w Modlinie.
• Antoni Pachurka ze Strzyżewka. Zginął na froncie 5 lipca 1920 r.
• Tomasz Pilarczyk z Jarocina. Zginął na froncie 19 maja 1920 r. na Białorusi.
• Sylwester Przybylski z Jarocina. Zmarł w szpitalu polowym 16 czerwca 1920 r. Lat 18.
• Jan Rzepczyk z Raszew. Zginął 2 kwietnia 1920 r. w Wilejce.
• Jan Rebelka ze Strzyzewka. Zginął na froncie 15 czerwca 1920 r.
• Michał Sikorski z Cielczy. Zginął śmiercią bohaterską 8 lipca 1920 r.
• Jan Skiba Jan, mieszkał w Niedźwiadach. Zmarł 21 października 1920 r. na skutek postrzału w brzuch.
• Wojciech Stawicki Wojciech z Siedlemina. Zginął 18 sierpnia 1920 r. Miał 18 lat.
• Stanisław Szczepański z Mieszkowa. Zmarł 12 grudnia 1920 r. w szpitalu wojskowym.
• Maciej Szkudlarek z Chytrowa. Zmarł 30 lipca 1920 r. w szpitalu wojskowym.
• Franciszek Tepel z Jarocina. Zginął 5 lipca 1920 r. w Wilejce.
• Franciszek Walczak z Ruska. Zmarł 10 października 1920 r. w szpitalu polowym.
• Stanisław Walkowiak ze Skoraczewa. Zginął 5 października 1920 r. w wyniku katastrofy kolejowej pod Mińskiem. Pochowany na cmentarzu w Bobrujsku.
• Jerzy Wawrzyniak z Jarocina. Zmarł w szpitalu ewakuacyjnym w Lidzie.
• Szczepan Wojtczak z Goliny. Poległ podczas ataku 23 maja 1920 r.
• Wojciech Ziętek z Łuszczanowa. Marynarz lat 24, utonął w Wiśle 22 czerwca 1920 r.

Działania wojenne zostały zakończone rozejmem polsko-radzieckim, podpisanym 12 października 1920 roku. Ale wojsko polskie mogło wrócić do koszar i do domów dopiero po traktacie ryskim 18 marca 1921 roku, który ostatecznie zakończył wojnę polsko-bolszewicką.